Uluslarası ilişkilerde, IMF ile stand–by’larda ve devlet bütçeleri yapılırken, vatandaş “acaba bana ne getirecek?” diye sormaktadır?
19. stand–by için de aynı soru geçerlidir… Belki biraz daha fazla geçerlidir… Çünkü, 2001 krizi, herkesi kemer sıkmaya razı ettirmişti… Herkes krizden dolayı kendisine de bir maliyet geleceğini hesap ediyordu… Şimdi durum farklı… Madem ekonomik istikrar sağlandı… O zaman vatandaş, “benim çekeceklerimde azaldı… Veya kalmadı…” Diye düşünecektir.
Oysaki yeni stand–by, ekonominin soğutulması üzerine kurulmuştur… Bunun içinde iç talebin kısılması öngörülmüştür… Yani, halk kemer sıkmaya devam edecektir.
Öte yandan, Stand–by’dan anlaşılacağı üzere IMF genel politikalar dışında, uygulamada vergi ve faiz oranlarına kadar düzenleyici bir kurum olmaktadır. Bu anlamda IMF’nin uygulama farkı da olsa prensip olarak bir Düyunu Umumiye işlevi görmesine izin verilmiştir.
Vatandaşın çekeceklerine gelince…
1) İşsizlik artmaya devam edecektir…
Reel ücretlerde ve çiftçinin gelirinde azalma devam ettiği sürece, toplam talebin uyaracağı yatırımlar da yapılmayacaktır…
Kaldı ki, Niyet mektubunda Kamu işletmelerinde işten çıkarılanların yerine bunların yalnızca yüzde onu yeniden işe alınacaktır.
2) Vergi yükü artacak… Vergi adaleti daha çok bozulacaktır…
Niyet mektubuna göre, Gelir vergisinde, çalışan lehine olan hükümler kaldırılıyor… Çalışanların vergi oranı diğerlerine göre 5 puan daha düşük idi… Yine yüksek oranlarda olan KDV’de indirim yapılmıyor.
3) Sağlık hizmetleri daha çok aksayacaktır…
Niyet mektubunda, Sosyal Güvenlik açıklarının düşürülmesi için, ilaç dahil sağlık hizmetlerinin daraltılması öngörülmüştür…
4) Dış borçlarımız daha çok artacaktır…
Ortalama dolar kuru, kurun artmayacağı varsayımına göre hesaplanmıştır… Bu sene cari açığın 15 milyar dolar civarında olacağı kabul edilmektedir… Düşük kur cari açığı artıracaktır… Cari açıkta dış borçla kapatıldığı için, dış borç stoğu da artacaktır.
5) Yapısal çözümler yer almıyor…
Stand–by düzenlemesinde, gelir dağılımı ve sosyal refah ve kamunun yeniden yapılanması gibi yapısal çözümler yer almıyor… Veya yalnızca söylenmiş olmak için dolaylı yoldan yer alıyor.