Genel anlamda fabrika kuran, otel yapan, yatırım yapmış olur… Elindeki parasını, bankaya yatıran, Borsa’ya yatıran da yatırım yapmış olur. Bu ikincisine finansal yatırım veya teknik anlamda “Plasman” deniliyor…
Gelişmiş ülkelerde, tasarruf edenler, genellikle kendi paraları ile yatırım yaparlar… Yani döviz bir yatırım aracı değildir…
Türkiye’de sık sık devalüasyon olduğu ve geçmiş bazı olaylarda milli para devalüasyonla bir gecede yüzde 40’a varan değer kaybettiği için, döviz bir korunma aracı gibi görülmektedir…
Küreselleşme sürecinde uluslararası düzeyde, çeşitli paralar arasındaki parite de değişti… Parite iki para arasındaki değişme oranıdır… Örneğin, Kasım 2002 yılında bir dolar 1.673 TL ve bir Euro 1.650 TL idi… Yani dolar 1.01 Euro idi… Bugün ise bir dolar 0.63 Euro dolayındadır. Yani dolar Euro karşısında 2002 sonundan bugüne kadar yüzde 25 kadar değer kaybetti.
Mart ayında ve marttan marta son bir yılda elde dolar tutanlar yine kaybettiler. TÜFE bazlı enflasyona göre hesaplandığında doların reel getirisi eksi yüzde 19 oldu. Yalnızca mart ayında ise yüzde 3.11 reel getiri sağladı.
Doların kaybı daha yüksek oldu
Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getirisi (TÜFE’ye göre)
Mart ayı Son bir yıl
(Yüzde) (Yüzde)
Mevduat faizi 0.31 6.73
Borsa Endeksi – 8.12 – 9.21
Dolar 3.11 – 19.10
Euro 8.56 – 5.08
Külçe Altın 9.35 21.03
Buna karşılık Euro tutanların son bir yılda daha az, yüzde 5 oranında reel kayıpları oldu… Martta ise bir ayda yüzde 8.56 reel gelir elde ettiler.
Dolar son bir yılda dünyada değer kaybetti. 2007 yılı sonuna kadar da YTL karşısında hızlı değer kaybetti.
Reel gelir veya kayıp, enflasyonun etkisi giderildikten sonra kalan gelir ve kayıptır.
Mart ayında ve son bir yılda en çok reel kayıp Borsa’da oldu… Borsa’da mart ayında yüzde 8.12 ve son bir yılda ise 9.21 kayıp ortaya çıktı.
Borsa aşırı kırılgan
DÜNYADA ve Türkiye’de piyasalar aşırı kırılgan oldu… Borsa endeksi aşırı dalgalanıyor… Bu nedenle, küçük tasarruf sahibinin Borsa’dan uzak durması gerekiyor. Oysaki bizim gibi ülkelerde küçük tasarruflar Borsa’da birleşerek yatırıma dönüşmesi gerekir… Ancak istikrarsızlık varsa en fazla zarar gören küçük tasarruf sahibi olacaktır.
Mevduat faizinin reel getirisi düşük oldu…
Külçe altına gelince… Altındaki fiyat hareketi de son iki yılda dalgalı bir yapı gösterdi… Buna rağmen son bir yılda altın yüzde 21 reel gelir sağladı.