1. Açık çok hızlı artıyor..
2. Yabancı yatırım sermayesi gelmiyor..
3. Sıcak para giriyor, kırılganlık artıyor.
4. Dış borç stoku ve faiz yükü artıyor.
Gelişmekte olan ülkelerde cari açık uzun vadeli net yatırım sermaye girişi ile kapatılırsa, sorun yaşanamaz.
Ülkeye fabrika gibi yatırım ve üretim yapmak için giren sermayeye “uzun vadeli yabancı yatırım“ sermayesi deniliyor. Türkiye’de yatırım için giren yabancı sermaye olduğu gibi, Türkiye’den uzun vadeli yatırım yapmak için sermayede vardır. Örneğin Türkiye’de yerleşikler Romanya, Bulgaristan ve hatta Çin’de fabrika kurmaktadırlar.
İşte giren ve çıkan arasındaki fark,uzun vadeli net yabancı yatırım sermayesidir.
Türkiye’ye geçen yıl gayrimenkul alımını çıkarırsak 1.3 milyar dolar uzun vadeli yabancı sermaye girdi.Çine giren yatırım sermayesi 60-70 milyar dolardır. Doğu Avrupa’nın birçok ülkesine giren yabancı yatırım sermayesi ortalama 10 milyar dolardır.
Ülkeye uzun vadeli yatırım sermayesi girerse hem cari açık kapanır..Hem de giren yabancı sermaye sıfırdan yatırım yapacağı için ,üretim artar…Yeni teknoloji gelir verimlilik artar
Hazır yatırım satın alan Banka ve KİT satış yoluyla gelen yabancı sermaye, kısa sürede getirdiğinden daha fazla götürür.
Aşağıdaki tabloda son yıllarda giren yabancı sermayenin, getirdiği kadar götürdüğü görülmektedir.
|
YABANCI SERMAYENİN KAR TRANSFERİ |
|
YABANCI YATIRIM KAR |
|
YATIRIM SERMAYESİ TRANSFERİ YILLAR MİLYON DOLAR MİLYON DOLAR |
|
|
|
2003 766 603 |
|
2004 1390 916 |
|
2005 530 572 |
|
TOPLAM 2686 2.091 |
İster özel olsun, ister devlete ait olsun hazır bir yatırımı satın alan yabancı sermayenin cari açığı kapatma etkisi kısa süreli olur. Uzun vadede kar transferi olacağından, bu defa cari açığın artmasına neden olur. Üstelik bu gibi sermayenin geldiği sektörlerde, örneğin iletişim, süper market ve bankacılık sektörlerinde Başbakan Yardımcısı Abdullatif Şener’in söylediği gibi ihracat olanağı da yoktur. Tersine gros market veya iletişim sektörlerinde yabancı sermayenin ithal malı kullanma imkanı daha fazladır.
Bu nedenle yabancı sermaye, ancak hangi yabancı sermayeyi sorgulamamız gerekir.