Devletin ne kadar borcu var ? Herhalde herkes bu sorunun tek cevabı olacağını düşünecektir. Devlet adına hazine borçlanır. Uzun vadeli tahvil çıkarıp satar … Kısa vadeli hazine bonosu satar … Veya ihale eder. Kamuda veya özel sektördeki fonlardan yine kamu kağıdı vererek borç alır. Borcuna da faiz verir.
Bizde açık veren sosyal güvenlik fonlarında bir çok ülkede birikmiş para bulunur. Bunlardan da devlet borç alır.
Kamu borç stoğu ‘da bellidir. Örneğin Türkiye de kamunun toplam borç stoğu haziran 2007 iti bariyle 357.7 milyar YTL’dir.
AKP’ nin hep övünerek benimsediği 2002- 2007 yıllarına göre mukayese edersek , kamu borç stoğu 4.5 yılda 101 milyar artmış demektir.
Haziran ayında 357.7 milyar YTL olan kamu borç stoku , AKP ‘nin seçim ekonomisi nedeniyle 5 ay sonra yani şimdi 15 milyar YTL daha artı.
Hazineye sorarsanız … Kamu borç stoku 249.1 milyar YTL’dir. Peki aradaki 109 milyar liralık fark nereden geliyor.
Hazine diyor ki , benim borcum var… Ancak devletin stokları da var. Brüt borçtan bu stokları düşüyorum. Geriye net kamu borcu kalıyor.
Normal olarak Devletin net borcundan şu anlaşılır : Devletin faiz verdiği borçları var… Birde faiz aldığı alacakları var… Net borç ikisinin arasındaki fark olmalıdır.
BORÇTA HÜLLE
Hazinen net borcunu aşağıdaki tabloda olduğu gibi hesaplıyor :
KAMU BORÇ STOKU ( 2007 haziran )
Milyar YTL
Toplam kamu brüt borç stoku ….. 357.7
İç borç ……………………266.4
Dış borç ……………………91.4
İşsizlik sigortası fonu net varlığı……(- 27.0 )
Kamu mevduatı ……………………..(- 40.4 )
Merkez bankası net varlıkları ………(- 41.2 )
Toplam kamu net borç stoku………249.1
Hazine yeni hesaplama tarzına göre Kamu brüt borcundan , kamu net borcuna ulaşmak için , işsizlik sigortasında işsiz kalan işçiye verilmek üzere 27 milyar YTL indiriliyor .
Aslında bu fondaki parayı hazine borç olarak alıyor. Buna da faiz ödüyor. İhtiyaç olduğunda bu borcu hazine yeniden fona ödeyecektir. Bu borç hazinenin bal gibi borcudur. Eğer devletin nakit ihtiyacını hesaplasaydık , elinin altındaki bu fonu düşebilirdik. Başka bir ifade ile devletin nakit ihtiyacı ile borcu bilerek birbirine karıştırılıyor. Yani kamu borçlarını düşük göstermek için bir nevi hülle yapılıyor.
TÜRKİYENİN DIŞ BORCU
AKP hükümeti dış borçlarda da hülle yapıyor.. Dış borç olarak yalnızca kamu borcunu gösteriyor. Oysaki dış borçlar içi borçlar gibi değil. İster devleti dış borcu olsun , ister özel sektörün dış borcu olsun , finansman şekli dışında ikisinin de ekonomiye olan etkileri aynıdır.
Devleti dış borcunu millet ödüyor. Özel sektörün dış borcunu kendisi ödüyor. Ancak her ikisi de öderken dövizle ödüyor. Bu durum döviz talebini yaratıyor. Kurları etkiliyor.
Yine ister devlet ödesin , isterse özel sektör ödesin , dış borç ödendiğinde yurt dışına kaynak çıkışı oluyor. Bu da Milli gelirin büyüklüğünü etkiliyor. Ve sonuçta büyümeyi olumsuz etkiliyor. Bu hesaba göre devletin dış borcu 76 özel sektörün dış borcuda 130 milyar dolardır. Yani Türkiye’nin dış borcu 210 milyar dolardır.