Bu günkü siyasi , sosyal , hukuki ve ekonomik tablonun aynen sürdürülmesi imkânsızdır. Hayatın normal akışına aykırıdır. Türkiye’nin bu kritik eşiği geçmesi gerekir. Geçecekte… Geçeceğini gelen sorulardan anlıyorum. Artık herkes ‘’Türkiye bu tahribatı ne kadar zamanda telafi eder ? ‘’ şeklinde gelen sorulardan anlıyorum.
Zaman alacak olanların başında yurt dışına çıkan yerli sermaye var. Yerli sermaye mülkiyet güvencesi endişesi ile yurt dışına çıktı. Yine tahminlere göre iktidarın servet transfer ettiği yandaşlar da var. Bunlar da iktidar değişeceği korkusu ile servet çıkarmış olabilir. Ayrıca beyin göçü var. İşsizlik sorunu yaşayan , kamplaşmaya tepki duyan , ideolojik eğitime zorlanan gençler , yurt dışına gitti. Özetle maddi ve beşeri göç’ün geri dönmesi zaman alır.
AKP iktidarı , sıcak para , spekülatif finans ve kısa dönemli rant serabına takıldı. Sanayi sektöründe teknoloji yatırımları yapılmadı. Türkiye erken sanayisizleşme dönemine girdi. Sanayide toparlanma uzun zaman alacaktır. Ancak ekonominin iç dinamikleri artacağından yeni yatırımlar başlar ve işsizlik birkaç yıl içinde düşer.
Devlet parti devleti oldu. Yeniden kurumsal devlete ancak orta vadede dönülebilir.
Demokrasi ve hukuka dönüş , hem yasal altyapısı hem de uygulama olarak çok kısa zamanda sağlanır.
Uluslar arası ilişkilerde , döviz sorununda , ülke riskinde iyiye gidiş uzun sürmez , zira Avrupa Birliği demokratik bir Türkiye ye her zaman yakın olacaktır. Bu da Türkiye için çıpa olacaktır.
Yeniden teknoloji ve Sanayileşme zaman alır .
1) Sanayi kalkınmanın kalıcı , reel ve temel ögesidir. AKP’nin en büyük yanlışı , küresel heyecana kapılıp , finans sektörünü öne çıkarması , finansal sektörün reel sektörü temsi etmekten uzaklaşmasıdır. Bunun içindir ki kırılgan bir piyasa yapısı oluştu.
Ayrıca Finans sektörünün spekülatif kar cazibesi etkili oldu. 2004 sonrası sıcak para girişi , yüksek reel faiz düşük kur işbirliği ile sanayiciler de tasarruflarını kendi alanlarında değil , finansal yatırımlarda değerlendirdi.
2012 öncesi TL ‘nin aşırı değerli olması üretimin ithal girdiye bağımlı olmasına neden oldu. Aramalı sanayii yok oldu.
2) Türkiye teknoloji çağını da kaçırdı. TÜİK ‘in dün yayınlanan verilerine göre , sanayide üretimden satışlarda yüksek teknolojinin yüzde payı çok düşüktür ;
- Yüksek teknoloji ; 3,4
- Orta Yüksek Teknoloji ; 26,3
- Orta düşük teknoloji ; 33,2
- Düşük teknoloji ; 37,0
AKP iktidarında yüksek teknolojinin payı giderek azaldı. Bu pay 2003 yılında yüzde 7,6 iken , 2017 yılından beri yüzde 3,4 seviyendedir.
İMALAT SANAYİİ ÜRETİMİNDE TEKNOLOJİ PAYI (YÜZDE)
| YILLAR | DÜŞÜK | ORTA DÜŞÜK | ORTA YÜKSEK | YÜKSEK |
| 2003 | 24,8 | 36,3 | 31,3 | 7,6 |
| 2004 | 43,0 | 27,6 | 24,1 | 5,3 |
| 2005 | 42,6 | 29,1 | 23,9 | 4,4 |
| 2006 | 39,5 | 32,2 | 24,2 | 4,1 |
| 2007 | 39,5 | 32,6 | 24,7 | 3,2 |
| 2008 | 37,1 | 35,9 | 24,1 | 3,0 |
| 2009 | 41,7 | 30,7 | 24,1 | 3,5 |
| 2010 | 40,7 | 32,5 | 23,8 | 3,0 |
| 2011 | 38,6 | 34,8 | 24,0 | 2,7 |
| 2012 | 39,6 | 35,0 | 23,0 | 2,4 |
| 2013 | 39,1 | 34,5 | 23,9 | 2,5 |
| 2014 | 39,8 | 33,8 | 23,8 | 2,6 |
| 2015 | 38,5 | 33,5 | 24,8 | 3,2 |
| 2016 | 38,5 | 33,0 | 25,2 | 3,3 |
| 2017 | 38,4 | 33,0 | 25,0 | 3,4 |
Kaynak ; PETEK Ali, ŞANLI Orhan ; “Makro Ekonomik Değişkenler Açısından Türkiye’de Sanayi Sektörünün Gelişimi ve İmalat Sanayiinde Teknolojik yapısı”, Adnan Menderes Üniversitesi
Öte yandan ; OECD ülkelerinde AR-GE için ayrılan kaynakların GSYH’ ya oranı üye ülkeler ortalaması olarak yüzde 2,4 iken , Türkiye de yüzde 1,03 ‘ tür. Bu oranlar İsrail’de yüzde 4,9 ve Güney Kore’de yüzde 4,5’tir.
Hükümet te Ar-ge için bütçeye yeterli ödenek koymadı. Bütçeye konulan Ar-Ge ödeneğinin GSYH’ da ki payı yüzde 0,28’dir. Dahası TÜBİTAC başkan ve üyelerini Cumhurbaşkanı atıyor. Devletin parti devleti olduğu bir ülkede , Ar-Ge fonlarının etkin kullanılmayacağı da açıktır.
3) 2015 ve 2016 Fetö olayları ve darbe teşebbüsü ile ,başkanlık siteminin uyum sorunları , hukuk ve demokrasi tartışmaları güven kaybı yarattı ve sanayi yatırımları yapılmadı.
4) Siyasi iktidar , ekonomide geçici ve fakat hızlı büyüme sağlayan konut yatırımlarına ağırlık verdi. Bu alanda kamu kurumlarını görevlendirdi. Çünkü aynı zamanda kamuya rant geliri elde ederek , bütçe açıklarını düşürmeyi planladı. Kamu kredilerini , teşvikleri bu alana yöneltti. İmalat sanayi daha az destek gördü.
5)Güney doğu ve Doğu Anadolu’da terör sorunu imalat sanayii yatırımlarını engelledi.
Sonuç olarak , Türkiye önce sanayileşme çağını , şimdi de bilgi çağını kaçırdı ve AKP iktidarında erken sanayisizleşme sürecine girdi.