Son elli senedir , Türkiye sürekli bir ekonomik istikrar sorunu içindedir. Ancak hiçbir dönemde bu günkü kadar popülizm olmadı. Ekonomide tek hedef seçimler oldu tüm kararlar , politikalar ve kamu harcamaları tek hedefe , seçim hedefine odaklandı.
Söz gelimi 2019 Bütçesinde yatırımların payı yüzde 6.7 ‘dir. Buna karşılık hiçbir katma değer yaratmayan , SGK açıklarını kapamak ve seçim popülizmi için dağıtılacak olanları gösteren cari transferlerin payı yüzde 40.8’dir.
| 2019 BÜTÇESİ | ||
| GİDERLER | MİLYON TL | YÜZDE |
| TOPLAM | 1.112.4 | 100,0 |
| PERSONEL | 283.1 | 25,5 |
| SGK PRİMİ | 49.9 | 4,5 |
| MAL VE HİZMET ALIMI | 70.1 | 6,3 |
| FAİZ | 147.7 | 13,3 |
| CARİ TRANSFER | 453.6 | 40,8 |
| SERMAYE VE SERMAYE TRANSFERİ | 68.3 | 6,1 |
| BORÇ VERME | 22.9 | 2,1 |
| YEDEK ÖDENEK | 7.8 | 0,7 |
2018 bütçesi de bu bütçeden farklı değildi.
Bütçe Hükümetin elindeki en önemli araçtır. Bu bütçelere bakarsak ,kaynakların nasıl yanlış kullanılmış olduğunu , denizin bittiğini çok rahat görebiliriz.
Dün açıklanan 2018 üçüncü çeyrek büyüme oranı da bu popülizmin bir sonucudur.
- GSYH da büyüme oranı 2017 yılının üçüncü çeyreğine göre yüzde 1.6 oranında oldu.
- Sanayi sektörü yüzde 0.3 büyüdü ;
- İnşaat sektöründe büyüme eksi 5.3 oldu (Yüzde 5.3 oranında daraldı. );
- Yatırımlarda büyüme oranı eksi 3 oldu. (Aşağıdaki tablo )
- Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH ise bir önceki , ikinci çeyreğe göre yüzde 1.1 oranında azaldı.
- Üçüncü çeyrekte , ihracatta büyüme yüzde 13.6 oldu. İthalat ise eksi 16.7 oranında daraldı. Büyümeyi dış talep pozitif etkiledi.
- 2018 yılının ilk 9 ayında büyüme yüzde 4,5 düzeyinde gerçekleşti.
- 2018 GSYH , 750 milyar dolar dolayında olacak. Fert başına gelir 10.000 doların altında kalacak.
- Bu sene dördüncü çeyrekte Büyüme oranı eksi değerde olacak , ekonomi yüze 3 ve üstünde daralacaktır.
| HARCAMALARIN YÖNTEMİYLE GSYH BÜYÜME (YÜZDE) | ||
| 2017 | 2018 | |
| TOPLAM NİHAİ TÜKETİM HARCAMALARI | 10,3 | 1,1 |
| DEVLETİN NİHAİ TÜKETİMİ | 7,6 | 7,5 |
| YATIRIMLAR | 12,8 | -3,6 |
| İHRACAT | 17,7 | 13,6 |
| İTHALAT | 15,0 | -16,7 |
Siyasi iktidar inşaat sektörünü de popülist amaçlı kullandı. İnşaat sektörünün kısa zamanda ekonomiyi canlandırma etkisini kullandı. Bu sektör doyma noktasına geldi. Reel gelirler de düşünce , sektörde eksi büyüme yaşandı.
Yatırımlarda ve İthalatta gerileme , önümüzdeki yıllarda üretimin daralacağını ve işsizliğin artacağını gösteriyor.
Öte yandan ithalattaki daralmanın bir kısmı , kur artışından dolayı pahalı gelen tüketim mallarına olan talebin azalmasından ileri geldi. Ancak daha önemli kısmı yine pahalı olduğu ve finansman sorunları ortaya çıktığı için , üretimde kullanılan aramalı ve hammadde ithalatının azalmasından ileri geldi ve üretimde daralmaya neden oldu. Bu demektir ki , bundan sonraki çeyrekte eksi büyüme yaşayacağız.