Bugün kredi kartı mağdurlarının yaklaşık iki milyona ulaşmasında bankaların kredi kartlarından aldıkları yüksek faiz etkili olmuştur. Dokuz milyon tüketici de, kredi kartı borcunu asgari ödeme üzerinden yapmaktadır. Bu gidişle bu 9 milyon kredi kartı borçlusu asıl borcunu hiçbir şekilde ödeme imkanı bulamayacaktır. Bundan bankalarda rahatsız olacaktır.
Kredi kartlarının, ekonomik bir sorun olmaktan çıkıp, sosyal bir sorun olmasına, Merkez Bankası sebep oldu.
5464 sayılı banka kartları ve kredi kartları kanunu 26. maddesine göre, banka ve kredi kartlarında en yüksek akdi faiz ve gecikme faiz oranlarını üç ayda bir merkez bankası belirliyor.
1) Kredi kartlarında yürürlükte olan en yüksek faizler, Merkez Bankası tarafından 2008 Temmuz ayında ilan edilen faizlerdir. Aynı yasanın MB Kredi kartlarında faiz oranlarını üç ayda bir belirler ve ilan eder demesine rağmen kendi web sayfasında Temmuz ayından itibaren geçerli olan faiz oranları yer almaktadır.
MB faizleri aynı tutmuş olsa da, ilan ettiği ay olarak, Temmuz ayı yerine Ekim ayını göstermek zorundadır.
Öte yandan 21 bankanın 20’si, kredi kartları faizlerini bu en yüksek faiz üstünden uyguluyor.
İlan edilen faizlere göre Türk lirasında azami faiz yüzde olarak:
- Akdi faiz …………….Aylık 4.39 ve Yıllık 52.68’dir.
- Gecikme faizi……….Aylık 5.14 ve Yıllık 61.68’dir.
Dolarda azami faiz:
- Akdi faiz ……………Aylık 2.30 ve Yıllık 27.6’dır.
- Gecikme faizi ……. Aylık 2.82 ve Yıllık 33.84’tür.
2) 87/ 11921 sayılı kararnameye göre, bankalar mevduat ve kredi işlemlerinde uygulayacakları faizi serbestçe tespit ediyor. Merkez Bankasına bildiriyor.
- Temmuz 2008 de bankaların mevduata verdikleri en yüksek faiz oranı yüzde 18 iken, bu faizi düşürdüler. 24 Şubat günü, bankaların mevduata verdikleri en yüksek faiz oranı yüzde 13’tür.
- Bankaların Merkez bankasından kullandıkları gecelik faiz oranı da Temmuz 2008 ayında yüzde 20.25 iken, şimdi yüzde 14’tür.
3) MB gecelik gösterge faizlerini düşürmesine rağmen ve mevduat faizlerinin düştüğünü bilmesine rağmen kredi kartları faizlerini Temmuzdan beri düşürmedi. Yüzde 52.68 ve yüzde 61.58’de tuttu.
4) Bankaların işletme kredileri için aldıkları en düşük faiz oranı yüzde 26’dır.
Bu şartlarda bankalar yüzde 14 maliyetle aldıkları paraları kredi kartlarında yüzde 52.68 akdi faizle satarak yüzde 376 kar elde ediyorlar. Yine Kredi kartlarında yüzde 61.58 faiz alarak ta yüzde 440 kar elde ediyorlar. Özel sektör işletmelerine de yüzde 26 ile satarak, yüzde 86 kar ediyorlar.
- Bu durum, Özel sektör işletmelerine karşı haksız rekabet yaratıyor. Birçok özel sektör işletmesi, Bankaların krizde faizleri artırması ve önceki kredileri geri çağırması nedeniyle zor duruma düştü.
- Spekülatif kar, piyasa düzenini bozuyor. MB yüksek faiz ilan ederek bu fahiş kara imkan veriyor.
- MB ayrıca faizlerin aylık olmasına izin vererek, tüketicinin aldanmasına ve ekonomide belirsizliğin artmasına yol açıyor.
- Siyasi iktidar bu piyasa anarşisine ve tüketicinin istismar edilmesine seyirci kalıyor… Yasal önlem almıyor. Muhalefetin getirdiği teklifleri de dikkate almıyor.
5) Anayasanın 167 maddesi: ‘’devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirler alır‘’ şeklindedir. Siyasi iktidar ve Merkez bankası, piyasanın sağlıklı ve düzenli işlemesini sağlamayarak anayasayı açıkça ihlal etmiş oluyor.