Avrupa KOBİ haftası nedeniyle Türkiye İstatistik Enstitüsü Kurumu (TÜİK ) ‘te KOBİ ( Küçük ve Orta Boy İşletmeler ) lerle ilgili istatistiki veriler yayınladı. Türkiye de 250 işçiden daha az işçi çalıştıran işletmeler KOBİ olarak vasıflandırılıyor.
KOBİ’ler sayısal olarak Türkiye de mevcut iki buçuk milyon işletmenin yüzde 99’9’unu oluşturuyor. Yani Türkiye de faaliyette bulunan her bin işletmenin 999’u KOBİ ‘ biri de daha büyük işletme şeklinde organize olmuş.
Büyük işletmeler toplam işletme sayışının binde biri olmasına rağmen katma değer olarak toplam üretimin yarısına yakınını ( Yüzde 44.5’)ini yaratıyor. Bu demektir ki bizde üretimde oligopol yapı mevcuttur. Mamafih yine TÜİK’ in rakamlarına göre birçok sektörde yoğunlaşma oranı yüzde 100’dür. Yüzde 100 yoğunlaşma oranı , bir sektörde toplam üretimin üç-beş firma tarafından yapıldığını gösteriyor.
Söz gelimi yoğunlaşma oranı çok yüksek olan sektörlerde , kağıt hamuru imalatında bir firma , Hava yolu yük taşımacılığında 6 firma , Sanayi Gazları imalatında 7 firma , Elektrik enerjisi ticaretinde 11 firma var. Diğer taraftan ,tütün ürünleri imalatında , şeker imalatında , Motorlu kara taşıtları imalatında , kimyasal gübre üretiminde çok yüksek yoğunlaşma oranı var.
Yüksek yoğunlaşma , piyasada oligopol yapıya neden oluyor ve rekabet şartlarını aksatıyor. Bu nedenledir ki ,Anayasa da kartelleşme yasaklanmıştır.
KOBİLER’ İN EKONOMİDEKİ YERİ
KOBİLERİN YÜZDE PAYI
SEKTÖR . .
FİRMA SAYISI OLARAK 99.9
İSTİHDAMDAKİ PAYI 77.8
MAAŞ VE ÜCRETLER 55.5
CİRO DAKİ PAYI 64.8
KATMA DEĞER ( FAKTÖR MALİYETİ İLE) 55.5
BRÜT YATIRIMDAKİ PAYI 41.1
İHRACATTAKİ PAYI 59.6
İTHALATTAKİ PAYI 39.9
AR-GE HARCAMALARINDA PAYI 14.9
Öte yandan KOBİ’lerin ihracattaki payı , yüzde 59.6 oranındadır. İthalattaki payı daha düşüktür. Cari açığın düşürülmesinde yalnızca büyümeden fedekarlık yeterli değil. Üstelik maliyeti yüksektir. Gerçekte KOBİ’lerin desteklenmesi ve rekabet gücünü artırmak gerekir. Kaldı ki , Kur dengesi sağlanırsa , KOBİ’lerin rekabet gücü artar… Şu anda TL yüzde daha 18 değerlidir. Bu demektir ki Türk firmaları ihracatta yüzde 18 daha kötü durumdadır. Ya devlet bu yüzde 18’ farkı vermeli veya gerçekçi kur politikasına geçmelidir.
Bu gün bir köşe yazarı , TL’nin değerlenmesini pozitif bir gelişme olarak göstermiş.. Türkiye’nin cari açık yoluyla kan kaybetme sorunu bu yanlıştan kaynaklanıyor. Söz gelimi ABD ve AB bastırdığı halde Çin Milli parasının değerini artırmıyor. Zira rekabet gücünü kaybedip , cari açık vermekten korkuyor. Biz ise TL’nin değerli para olmasını övecek yanlışlar yapıyoruz.
KOBİ’ler’in AR-GE harcamalarını artırması da ihracat imkanlarını genişletecektir. Halen KOBİ’lerin AR-GE harcamaları da yeterli değil.. toplamın yüzde 14.9’unu oluşturuyor.
Yıllardır konuşulduğu halde Üniversite –sanayi işbirliği gerekli ve yeterli bir adım atılmadı. Mevcut YÖK yasası bu konuda açık değil. Üniversite – sanayi işbirliği uygulamaya girerse , KOBİ’le için AR- GE sorunu daha kolay çözülür.