Toplam tasarrufların Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ( GSYH ) ya oranı, 2000 yılında yüzde 18.20 iken, bu gün yüzde 13.50’ye geriledi. Başta cari açık olmak üzere, büyüme ve gelişme açısından ortalama tasarruf oranı önemli bir etkendir. Ayrıca tasarrufların da yatırıma dönüştürülmesi gerekir.
Türkiye’de tasarruflar gibi, yatırımlar da azaldı. Yabancı yatırım sermayesinin yerini de sıcak para aldı.
Atılması gereken önemli bir adım, genel olarak yatırımların devlet tarafından daha fazla teşvik edilmesi ve doğal olarak daha fazla desteklenmesidir.
Yatırımlar, en fazla 1982 sonrasında desteklenmiştir. Özellikle turizm yatırımları için, arsa tahsisi, vergi teşviki, nakit devlet yardımları yapılmıştır. Bu gün Türkiye, turizm sektöründen 20-25 milyar dolar gelir sağlamaktadır. Turizm gelirimiz olmasaydı, cari açığımız daha yüksek olacaktı. Ayrıca bu sektör, önemli ölçüde istihdam yaratmıştır.
Bölgeler arası kalkınmışlık farkını azaltmak amacıyla da, geri kalmış bölgelere devlet teşvikleri verilmiştir. Maalesef bu teşviklerin çok azı amaca uygun olarak kullanılmış, Doğu ve Güneydoğuda birçok yatırım dört duvar olarak kalmıştır.
Hazine Müsteşarlığının yeni teşvik sistemi, illeri “Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Endeksine göre” sıralamakta ve dört dereceye ayırmaktadır. 4 derecede 31 il bulunmaktadır. Bunların 28’i Kuzeydoğu Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu’da, ikisi ( Kastamonu ve Çankırı ) orta Karadeniz’de ve birisi de Batıda Çanakkale’nin Bozcaada ve Gökçeada ilçeleridir.
Ağustos 2009 ile Temmuz 2010 arasında, bir yıl içinde 58.7 milyar liralık yatırım için teşvik verilmiş. Geri kalmış bu 31 ilin aldığı yatırım teşviki, toplam içinde yüzde 8.6 oranındadır.
———————————————————————————————-
AĞUSTOS 2009 – TEMMUZ 2010 BİR YILDA VERİLEN YATIRIM TEŞVİKLERİ
SOSYO EKONOMİK GELİŞMİŞLİK YATIRIM YÜZDE
SIRALAMAMASI ( MİLYAR TL )
————————————————- ——————- —————
I . BÖLGE 20.1 34.1
II. BÖLGE 23.7 40.4
III. BÖLGE 9.9 16.8
IV. BÖLGE 5.1 8.6
TOPLAM 58.7 100.0
——————————————————————————————–
Hazine geri kalmış illerde yatırım yapmak isteyen herkese teşvik veriyor.
Buna rağmen yatırım teşviki alanların oranı yüzde 8.6 ise, demek ki bu illere kimse yatırım yapmak istemiyor.
Bunun bir nedeni terördür… Ancak, terörden önce de bu geri kalmış illere yatırım yapmak isteyenler çok sınırlıydı. Kaldı ki, Kuzey Karadeniz bölgesinde terör de yoktur.
Nedeni ne olursa olsun bu illere yatırım yapılmadığı bir gerçektir.
Eğer devlet daha fazla yatırım desteği sağlıyor ve buna rağmen yatırım yapılmıyorsa, geriye tek seçenek kalıyor : “Bu bölgelere devlet bizzat yatırım yapmalıdır”
Küresel süreçte, spekülatif sermaye, devleti ekonomi için en zararlı unsur olarak ilan etti. Çünkü bu tür sermaye “düzen ve kontrol’’ e karşıdır. Düzen ve kontrolün olduğu bir piyasada spekülatif sermaye at koşturamaz… Kurt puslu havayı sever. Onlar için devlet, düzen ve kontrol demektir.
Gerçekte ise, devlet olmazsa, düzen olmaz… Piyasa olmaz.
Öte yandan İller arasında, bölgeler arasında gelir ve kalkınmışlık farkının yüksek olması, aynı zamanda terörün besleyicisidir. Devletin bu bölgelerde yatırım yapması sosyal huzuru da getirecektir.