Vakıf Üniversitesi mi? Özel Üniversite mi?

Özel Yüksek Okullar 1962 yılından itibaren  açılmaya başlandı. Bu yüksek okullar iş hanlarında , apartman katlarında eğitim yaptılar. 1970 başında Danıştay İzmir Ege özel Mimarlık ve Mühendislik Yüksek Okulunun inşaat mühendisliği bölümünü bitiren sekiz kişiye  inşaat mühendisliği diploması verilmesi yolundaki işlemin iptali istemiyle dava açıldı. Danıştay’da bu davayı ciddi görerek Anayasa mahkemesine gönderdi. Anayasa Mahkemesi de aynı yıl özel yüksek okulları düzenleyen yasayı iptal etti.

Paralı Üniversite , kılıf değiştirilerek Doğramacının Cuntayı etkilemesi yoluyla 1982 Anayasasına sokuldu. Anayasanın 130 maddesinin ikinci fıkrası‘’ …..Kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından , devletin gözetim ve denetimine tabi yüksek öğretim kurumları kurulabilir. ‘’ şeklindedir.

Aslında vakıflar kazanç amacı olmayan kuruluşlardır. Ne var ki Türkiye ‘ de vakıflar özel kazancın bir kılıfı olarak kullanılıyor. Söz gelimi Ankara’da Üniversite kuran bir vakfın köşkü var. Ancak köşkte geçmişte vakfı kuran kişi oturuyordu. Birçok vakfın işletmesi var. Vakfı kuranlarda bu işletmelere ortak ve kardan pay alıyorlar.

2006 yılında basında şu haber çıktı :  İstanbul Bilgi Üniversitesinin yarısı Laurep adlı bir Amerikan şirketine satıldı. Kar amacı olmayan ve sahibi vakıf olan bir Üniversite nasıl satılır ?

Anayasada kar amacı olmayan vakıf dediğine göre , Üniversite kuracak olan vakıfın . Koç veya Sabancı vakfı gibi ,  maddi imkanı olan kurulu bir vakıf olması gerekir. Ne var ki Türkiye de  önce bir kısım insanlar bir araya geliyor  ve bir vakıf kuruyorlar. Sonra kişisel ilişkilerle veya  siyasi ilişkilerle Üniversite kuruluyor. Daha sonra devlet tarafından bazı vakıflara arazi  tahsis ediliyor. Geçmişte bütçeden de para ödendi. Devlet bedava arazi veriyor ve bütçesine katkı yapıyor ve fakat eğitim yine paralı oluyor. Burada halkın vergileri yersiz kullanılmış oluyor ve devlet yoluyla bazı vakıflara haksız zenginleşme yaratılıyor.

Aslında zenginleşen vakıf Üniversitelerinin imkanları  da , Vakfı kuranların inşaat şirketleri , başka şirketler yoluyla kişilere aktarılıyor.

Vakıfların ve vakıf Üniversitelerinin haline bakarsak ; Hani deveye ‘’boynun neden eğri ‘’ diye sormuşlar … Deve de ‘’nerem doğru ki ‘’diye cevap vermiş ‘e benzetebiliriz.

Vakıf Üniversitelerinin ticari amaca dönüşmesine hükümetler izin verdi. Meclis’te aynı zamanda çoğunluk sahip siyasi iktidara mensup  hükümet tasarılarına hayır demiyor.

Kapatılması tartışma yaratan  İstanbul Şehir Üniversitesi güncel bir örnektir.  İstanbul Şehir Üniversitesini kuran Bilim Sanat Vakfı , 1986 yılında kuruldu. Kar amacı yoktur. Üniversite Ekim 2010 tarihinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Erdoğan’ın katıldığı bir törenle açıldı. Üniversiteye aynı yıl, Kartal’da bulunan, TEKEL’e ait 297 bin metrekarelik arazinin kullanım hakkı verildi. Özelleştirme Yüksek Kurulu ise 2015’te araziyi bedelsiz olarak üniversiteye devretti.

Eğer Bu vakıf mütevellileri iktidara yakın olmasaydı.  AK parti iktidarında Milli Eğitim bakanı ve Çalışma bakanlığı yapmış Ömer Dinçer olamasaydı, 2003–2009 yılları arasında Erdoğan’ın ve Abdullah Gül’ün dış politika  danışmanı olan Davutoğlu  olmasaydı , bu vakfa bu kadar imkan verilir miydi ?

Sonrasında Davutoğlu Ak partiden ayrılıp parti kuramasaydı bu Üniversite kapatılır mıydı ?   Demek ki siyasi iktidar Vakıf Üniversitelerini de siyasi popülizmde kullanıyor. Kamburlar daha da artmış oluyor.

Eğitime kim kaynak tahsis ederse etsin , bu kaynakların en etkin şekilde kullanılması gerekir. Vakıf Üniversiteleri kar peşinde oldukça ve  Hükümet te vakıf Üniversitelerini siyasi popülizmin bir aracı olarak gördükçe  Eğitimde etkinlik sağlanamaz. Eğitim sistemi kurumsallaşamaz.