HUKUK YAŞAM KALİTELİSİNİ BELİRLER

Hukukun üstünlüğü, toplumun, toplumdaki her kişinin geleceğini ve  günlük yaşamını doğrudan etkiler.

Kapitalizmin ve piyasa ekonomisinin anahtarı Mülkiyettir. Mülkiyet hakkının yasalarla teminat altına alınmış olması halinde ancak , tasarruf- yatırım -tüketim dengesi sağlanır. Aksi halde iktisadi ajanlar sahip olamayacakları tasarrufu neden yapacaklar ?

Mülkiyet hakkı İnsanların sahip oldukları taşınır ve taşınmaz eşya üzerinde bunlardan yararlanma ve tasarruf haklarıdır. Bu hak hukuk düzeni içinde kullanılır ve kanunlarla  teminat altına alınmış olmakla birlikte  aynı zamanda uygulamada kanunlarla belirli sınırlamalar da getirilmiştir.

Mülkiyet hakkının hukuk sistemlerinde sınırlamalara uğramış olması nedeniyle mutlak dokunulamaz  bir hak değil ,sınırlandırılabilir bir hak olarak kabul edilir.

 

 

 

Komünizmde  üretim araçlarının mülkiyet devlete ait olmuş , kişilerin özel  mülkiyetine de sınır getirilmiştir. Sovyetler 1936 Anayasasında Toprak, doğal kaynaklar, sular, ormanlar, madenler, demiryolları, su yolları, havayolları, bankalar, iletişim araçları kamu malı olarak ilan edilmiştir.  Buna karşılık köylüye küçük toprak parçası ve herkese bazı özel mallar için Mülkiyet hakkı  verilmiştir.

Ne var ki  70 yıllık Sovyetler deneyimi  ve halen Mülkiyet hakkının sınırlı olduğu Çin deneyimi , özel mülkiyet hakkı  olmadan , kullanılan milli  duygular , insani duygular , sömürü suçlamaları, kişileri  verimli olmak için yeterli dinamizmi ve verimi  sağlayamıyor. Bu nedenle 70 yıllık Sovyet bloku dağıldı ve piyasa ekonomisi hakim oldu.

Aynı nedenle Çin’de sınırlı da olsa Mülkiyet hakkı getirildi. Merkezi planlama içinde  piyasa ekonomisi kuralları  yer almaya başladı.

Çin’de halen Toprak ve Gayrimenkul devlete aittir. Kişiler yalnızca 70 yıllığına kiralayabiliyorlar. Devredilen hak ta 70 yıllık kullanım hakkıdır.

Çin bu anlamda ilginç ve denenmemiş ve bu günde nerede biteceği belli olmayan bir geçiş dönemi yaşamaya başladı. Temel sorunlardan birisi   Çin Komünist Partisinin tek parti diktasıdır ve Yargının bağımlı olmasıdır.

 

Hukuk tüm yaşamın altyapısı olduğu gibi iktisadi kalkınmanın da altyapısını oluşturur.

Çok açıktır ki , Oligopol yapıların olduğu , kartelleşmenin arttığı , rekabetin olmadığı ve spekülasyonun hakim olduğu bir piyasa ekonomisinde anarşi vardır ve kalkınma sağlanamaz.

Yine ,  yasal engeller yoksa , Devlet imtiyazlarının , ihalelerinin , her türlü ruhsat ve izinlerin , subjektif kriterlere göre dağıtılması , haksız rekabet yaratır , haksız zenginlik yaratır , gelir dağılımını bozulur. Orta gelir gurubu yok olur.  İkili ekonomik yapı oluşur . Zenginler ve fakirler piyasası oluşur.

 

Aynı şekilde bir ekonomide eğer yasalarla sınırlanmamışsa , siyasi iktidarlar bütçe kaynaklarını popülizm yapmak veya kendi partilerinin propagandasında kullanırlar.

Bu durum hem diğer muhalif seçmen kitlesine karşı haksız rekabete yol açar , hem de kaynaklar çarçur edilmiş olur. Zira popülizm için harcama artınca , altyapı yatırımlarına yeterli kaynak kalmaz  ve aynı zamanda devletin piyasaya düzenleyici müdahalesi azalır. Bu şartlarda popülist iktidarlar , toplumu borçlandırarak altyapı harcamaları yaparlar ve toplumun geleceği ipotek altına girer.

Bütün bunlar kaynakların etkin kullanılmaması demektir. Kaynak kullanımı etkin olmazsa , verimsiz olursa , elbette geçici büyüme olsa da , orta ve uzun dönemde kalkınma sağlanamaz.

Öte yandan kalıcı büyüme ve kalkınma , başta teknoloji olmak üzere yatırımlarla sağlanır. Yerli veya  yabancı yatırımcı, bir ülkeye yatırım yaparken her şeyden önce burada, mülkiyet haklarına sağlanan güvenceye ve  hukukun üstünlüğüne bakar.

 

Yargının siyasi iktidarlara bağımlı olduğu , Yasaların sık -sık değiştiği , anlaşmaların askıya alındığı , yolsuzlukların  yoğun olduğu  ülkeler de  yerli ve yabancı ,kimse yatırım yapmaz. 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir