Rublenin bu yıl yüzde 40 kadar değer kaybetmesi, Rusya’ yı en fazla 700 milyar dolara olan dış borçlar açısından zorlamaktadır. Zira dış borçların ruble cinsinden maliyeti, aynı oranda artmış demektir. Ayrıca Rusya’nın ihracat gelirinin yarısı petrolden sağlanıyor. Petrol fiyatlarının düşmesi de döviz gelirlerini düşürecek ve bu ülkenin dış borç ödeme kapasitesi daralacaktır. Yetmedi , Rusya’da önemli miktarda yerli sermaye de yurt dışına çıkmaktadır.
Rusya’nın bu duruma gelmesine , Ukrayna politikası ve Putin’in dikta kararları neden olmuştur. Otokrasi rejimleri zaman içinde akla zarar işlere giriyor. Eğer Saddam Kuveyt’i işgal etmeseydi, Irak halkı ve kendisi daha rahat edecekti. Saddam diktası ve akla zarar işleri ABD’ nin Ortadoğu projesi için bal kaymak olmuştur.
Türkiye’nin dış borç stoku, Rusya’dan düşüktür ve 402 milyar dolara ulaşmıştır. Yani Türkiye de Doğan her bebek, 5 bin 220 dolar dış borçla doğuyor. Rusya da ise kişi başına dış borç i tersine bizden daha düşük, 4 bin 794 liradır.
BAZI ÜLKELERDE DIŞ BORÇ STOKU
ÜLKE TOPLAM DIŞ BORÇ KİŞİ BAŞINA DIŞ BORÇ
DOLAR DOLAR
|
ABD 16 TRİLYON 51 091 |
|
|
|
İNGİLTERE 10.1 TRİLYON 159 055 |
|
|
|
ALMANYA 5 .7 TRİLYON 71 592 |
|
|
|
RUSYA 700 MİLYAR 4 794 |
|
|
|
TÜRKİYE 402 MİLYAR 5 220 |
Dış borçlar ister özel sektörün olsun , ister kamunun olsun , ülkenin dış borcudur. Çünkü dış borç alındığı zaman ülkeye kaynak girişi olur. Geri ödendiği zaman kaynak çıkışı olur. Ülkenin gelirini etkiler.
Ayrıca ister kamu ister özel olsun , dış borçlar dövizle alındığı ve dövizle ödendiği için , döviz ihtiyacını etkiler.
Dış borç yükü kadar , dış borç ödeme kapasitesi de önemlidir. Dış borç ödeme kapasitesini , ülkenin büyümesi ve kazandığı döviz belirler.
Stok olarak, Dünyanın en fazla dış borcu olan ülkesi ABD’ dir. ABD dış işlemler cari açık veriyor. Ancak yine de ABD dış borç sorunu yaşamıyor. Çünkü ABD’ dış borcunu da kendi parası ile ödüyor. Dahası bütün dünyada Merkez Bankaları büyük ölçüde döviz rezervi olarak dolar tutuyor. Bu paraların bir kısmını ABD hazine bonolarına yatırıyor.
Fert başına düşen dış borç itibariyle de dünyanın en borçlu ülkesi Birleşik krallıktır. İngiltere’de fert başına düşen dış borç 159 bin dolardır. Londra dünya finans merkezidir. Dünya finansı dolar üstünde dönüyor. Dolarda altın gibi herhangi bir değere bağlı değil. Dünyada bir finansal kriz olursa bundan en fazla İngiltere etkilenir.
Türk özel sektörünün en fazla borcunun bulunduğu ülke de 21,6 milyar dolarla İngiltere’dir.
Türkiye’nin dış borç ödeme kapasitesi düşüktür. Çünkü cari açık vermekte ve bu açıkta sonuçta dış borçla finanse edilmektedir. Son on yıldır, sıcak para ve dış borç üstünde yürüyen bir düzen içindeyiz. Bu düzen bozulma noktasındadır. Çünkü 3 yıldır düşük büyüme yaşıyoruz. Büyüme olmadan, gelir yaratmadan dış borçlar sürdürülemez. Yine cari açığı da sürekli dış borçla finanse edemeyiz. Mamafih Türkiye artık dünyada en pahalı dış borç kullanan ülkeler içindedir.
Hal böyle iken, Cumhurbaşkanı hala 12 yıl önce faizlerin ve enflasyonun yüksek olduğundan söz ediyor. 12 yıl öncesinde Türkiye’nin dış borç stoku da yalnızca 129 milyar dolardı. Yani Türkiye’nin dış borcu 79 yılda 129 milyar dolar olmuştu. AKP iktidarı ise yalnızca 12 yılda 273 milyar dolar dış borç aldı.
Yüz yıl öncesi Osmanlı, yetmiş yıl öncesi Dersim, 12 yıl öncesi faizle oyalanmaktan çıkıp, Dış borç gerçeğine dönmeliyiz.