1944 yılına kadar dünya para sistemi altına bağlıydı. Altın rezervlerinin dünya ticaretini gelişmesini sağlamakta yetersiz olması üzerine 1944 yılında dünya para sistemi dolara bağlı bir sistem olarak kuruldu.
IMF ve Dünya Bankası da bu sistemin birer parçası olarak kuruldular.
IMF’nin temel misyonu, dış ödemeler dengesinde sıkıntı çeken ülkelerin bu sıkıntılar nedeniyle ithalat kısıtlamalarına gitmesini önlemek olarak tasarlandı.
Bu sıkıntıları yaşayan ülkelere IMF borç vererek, ithalatın kısıtlanmasını önleyecek ve bu yolla dünya ticaretinde daralmanın önüne geçilecekti.
Bugün küresel kriz, 64 yıl önce kurulan para sisteminin yürümediğini gösterdi. Kaldı ki bu sistem yoluyla ABD yaşadığı krizlerin maliyetini dolar rezervi tutan ülkelere ve tüm dünyaya sosyalize edebiliyor. Bu yolla dünyayı sömürüyor.
Bu küresel kriz para sistemi ile birlikte IMF’nin de değişmesi veya yeniden organize edilmesinin gerekli olduğunu ortaya koydu.
Ekonomik krizlerde, toplam talebin düşmesi, dünya ticaretinin daralmasına ve büyüme oranının düşmesine neden olmaktadır. Bu yapısal sorunu IMF’nin destekleri çözmeye yetmez.
Küresel krizde, IMF’ye başvuran ülkeler çok az sayıda ve küçük ekonomilerdir. Maalesef bu ülkelerin arasında Türkiye’nin olması, Türkiye’nin hâlâ kendi ayakları üstünde duramadığını göstermektedir.
IMF’nin Türkiye’ye ayıracağı kaynak da sınırlıdır. IMF kotamız 1.191 milyar SDR’dir. Bunun beş katı kadar, yani dokuz milyar dolar civarında acil destek alabiliyor.
Yeni para sistemi nasıl olmalı?
ÖTE yandan dünya para sistemini tek başına dolara bağımlı olmaktan çıkarmak gerekir. Dünya para sistemini dolar yerine, dolar, Euro ve Yen’den oluşan bir sepete bağlamak gerekir.
Bu sepette yer alacak her üç para da, ülkelerin GSYH ile orantılı olacaktır. 2008 yılında bu üç ülkenin gayri safi yurt içi hasılaları ve böyle bir sepet olursa ağırlıkları şöyle olmalıdır:
Böyle bir sepete bağlanacak dünya para sistemi daha güvenli ve istismara imkan vermeyecek bir sistem olacaktır.
Dünya Merkez Bankası kurulsun
ÜÇLÜ sepete bağlı para sistemine geçildikten sonra, on yıllık bir hazırlıkla Dünya Merkez Bankası kurulmalıdır.
John Maynard Keynes 1944 yılında bir dünya Merkez Bankası kurulmasını önermişti. Keynes’e göre bu banka bütün ülke merkez bankalarının üstünde bir uluslararası Merkez Bankası konumunda olacak ve bancor adlı bir rezerv yaratabilecekti.
Keynes’in önerisi bugün için geçerli bir öneridir. Birleşmiş Milletler kararı ile ve arkasında Birleşmiş Milletler’in olduğu bir Dünya Merkez Bankası ve bu bankanın yaratacağı rezerv para Bancor (altın para), para sisteminde istikrar sağlayacaktır.