‘’ İş Kanunu ile bazı Kanun ve Kanun Hükmünde kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun Tasarısı ‘’ Plan –Bütçe Komisyonunda görüşülerek Meclis genel kurulu gündemine geldi. Eğer bu tasarı yasalaşırsa, Sosyal güvenlik vergi ve sigorta prim borçları yeniden yapılandırılacaktır.
-
Borçlara ait faiz ve gecikme zamları silinecek… Bunun yerine geçmiş yıllar için enflasyon oranında bir faiz hesaplanacak. Böylece yeni borç tutarı bulunacak.
-
İsteyen anapara ve enflasyona göre hesaplanan bu yeni borç tutarını peşin ödeyecek.
-
İsteyen yeni borç tutarını bir yıldan üç yıla kadar, 2 ayda bir taksitlendirme ile ödeyebilecek.
-
Taksitlendirme için ayrıca, bir yıl (6 taksit ) ise yüzde 5, bir buçuk yıl (9 taksit ) ise yüzde 7, iki yıl (12 taksit ) ise yüzde 10 ve üç yıl (18 Taksit ise ) ise yüzde 15 oranında bir ilave fark alınacak. Söz gelimi yeni borç tutarı 100 lira olan birisi, bu borcunu 6 taksitte ödemek isterse borcu 105 liraya çıkacak. Bu 105 lira altı takside bölünecek.
Torba yasadaki yeniden yapılandırma çeşitli kesimlerde tepki çekti ve vergi ve prim borçlarını düzgün ödeyenlerle, ödemeyenler arasında haksız rekabet yaratacağı öne sürüldü. Bu şikâyetlerde doğrudur.
Öte yandan bu güne kadar, Cumhuriyet tarihinde her 3 yılda bir vergi affı çıkmış. Bu aflar vergisini doğru ve zamanında ödeyenlerin moralini bozuyor ve bu defa bu gibilerde vergiye ciddi bakmıyorlar. Vergi bilinci gelişmiyor.
Ancak madalyonun birde tersinden bakmak gerekir.
1.Devlet yenden yapılanma sonunda bu alacaklarının önemli bir kısmını tahsil etmiş olacaktır. Eğer yapılandırma olmasaydı, haciz gibi yollarla daha azını alabilirdi. Tahsilatın artması bütçe açığını ve sosyal güvenlik finansman açığını azaltacak. Bu sonuç ta tüm toplum için yararlı olacaktır.
2. Türkiye de sosyal güvenlik yükü ağır olduğu için bir çok mükellef ya kaçak yollara sapıyor, yani vergi kaçağı artıyor, veya bu yolu bulamayanların bir kısmı vergiyi ödemede zorluk çekiyor.
Aşağıdaki tabloda, OECD 2014 raporundan alınarak bazı ülkelerde İstihdam üzerindeki vergi ve prim yükü verilmiştir. OECD ortalaması olarak istihdam yükü yüzde 26.4 olduğu halde bizde 37.4 ‘ tür.
BAZI OECD ÜLKELERİNDE EŞİ ÇALIŞMAYAN İKİ ÇOCUK SAHİBİ
ÜCRETLİLER ÜZERİNDEKİ VERGİ YÜKÜ
|
ÜLKE
|
VERGİ YÜKÜ ( YÜZDE )
|
|
FRANSA
|
41,6
|
|
TÜRKİYE
|
37,4
|
|
ALMANYA
|
33,8
|
|
PORTEKİZ
|
29,8
|
|
OECD ORTALAMASI
|
26,4
|
|
ABD
|
20,3
|
|
KORE
|
19,0
|
|
ŞİLİ
|
7,0
|
|
YENİ ZELANDA
|
2,4
|
Fransa’da sosyal güvenlik yükü daha yüksektir… Ancak Fransa’nın verdiği sağlık ve sosyal güvenlik hizmeti daha yüksektir. O kadar ki, okullarda öğrencilere eğitim yardımı altında para veriliyor. Türkiye de sağlık işi giderek çığırından çıkıyor. Sağlık hizmeti için ya hastanelerde 6 ay sonra verilen ameliyat kuyrukları var veya özel hastanelerde cepten yüksek farklar ödeniyor.
Maliyede öteden beri söylenen bir söz var ‘’ Kazı bağırtmadan yolacaksın ‘’ Türkiye de sosyal güvenlik yükü yüksek olduğu sürece devlet kaybedecek, kayıt dışılık devam edecek, kayıp ve kaçak artacaktır.