Nobel ekonomi ödülü 1969 yılından beri verilmektedir. Ödül alanlar genellikle ABD ve Avrupalı ülke iktisatçılarıdır. Güney Kıbrıs’tan da ödül alan var. Nobel ekonomi ödülü, teorik ve uygulama olarak, iktisadi düşünce ve uygulamaya katkı yapanlara veriliyor. Söz gelimi 7 ödül, ödül sahiplerinin makro ekonomiye katkıları nedeniyle verilmiştir. 1979 ödülü, Theodore Schultz ve Arthur Lewis’e, ‘’gelişmekte olan ülkeler için kalkınma modeli‘’ geliştirdikleri için verilmiştir.
Türkiye’de ilk İktisat Fakültesi 1936 yılında Kuruldu. Hitlerden kaçan ve Atatürk’ün daveti ile gelen hocaların katkısı oldu.
Uluslararası çapta iktisat hocaları yetişti. Marks, Keynes gibi iktisatçıları çok iyi bilen hocalarımız oldu amma lakin ekonomiye ve uygulamaya katkı yapan olmadı. Keynes’i ezberlemekle iyi iktisatçı olunacağını zannettik. Teorileri iyi ezberledik. Ama öğrencilere analitik düşünce, sentez yapma alışkanlığı kazandıramadık.
Özellikle sonradan kurulan, iktisat ve işletme ile ilgili fakültelerde benzer çizgide oldu. 1970 yıllarda yüksek okul olarak, 1980 sonrası vakıf üniversiteleri ve devlet her yerde iktisat ve işletme fakültesi açtı. Açık öğretimin adı İktisat Fakültesi oldu.
Bu kurumlardan yalnızca birkaç ders iktisat okuyup, cin fikirleri heterdoks politikalar zannedip ülkeyi krize sokanlar yetişti.
İktisat politikalarında hedef, ekonomik istikrarın sağlanmasıdır.
Bu kapsamda; ortadoks politikalar, orta ve uzun dönemde makro dengelerin sağlanmasına yöneliktir. Ancak bu politikaların başarılı olması, piyasa yapısına, istikrar sorununun büyüklüğüne göre değişir. Ayrıca, hukuki ve demokratik altyapı ve güven sorunu da başarıda veya başarısızlıkta etkili olur. Güven sorunu beklentileri de olumsuz etkiler ve politikaların başarı şansını düşürür.
Bu durumda, özellikle kamu fiyatlarının dondurulması, enflasyonun altında ücret düzeltmesi ve kurların dondurulması, gibi şok önlemler alınmasını savunanlar var. Bu politikalara Heterodoks politikalar deniliyor.
Başka bir ifade ile Ortodoks politikalar orta ve uzun dönemde makro dengeleri yeniden kurmaktır. Heterodoks politikalar ise, kısa dönemli ve şok önlemlerdir.
Gerçekten Fiyatların sabit tutulması kısa dönem için mümkündür. Orta ve uzun dönemde karaborsa artar. Mal kıtlığı oluşur. Ayrıca kontrol sonrası fiyatlar daha yüksek oranda artar.
Kurların sabit tutulması, ithalatın ucuzlamasına ve enflasyonun düşmesine neden olur. Ama yine kısa dönem için uygulanabilir. Aksi halde resmi kur ile piyasa kuru arasında fark açılır.
Ücretlerin sabit tutulması devam ederse, sosyal patlama olur.
Bu nedenlerle, Heterodoks politikalar şok önlemlerdir ve bu politikaları yalnızca bir defa uygulamak imkânı vardır.
Daha önemlisi, ekonominin aşırı kırılgan olmaması gerekir. Eğer kırılganlık yüksek ise , Türkiye de olduğu gibi kur şoklarına neden olur.
Türkiye‘de 2021 sonrasında başlayan yüksek enflasyon ve kur artışını frenlemek için ilgili bakanın açıkladığı politikaların Heteredoks politikalarla ilgisi yoktur. Bakan Heterodoks politikaları; adına hitaben, alışılmamış politikalar olarak biliyor. İçerik açısından bunlar Heterodoks politikalar değildir.