TÜİK 2022 yılı ortalama işsizlik oranını yüzde 10,4 olarak açıkladı.
Bu günkü siyasi iktidardan önce işsizlik oranı 2000 yılında yüzde 6,5 idi. 2001 krizi ile işsizlik oranı arttı. 2003 yılından bu yana ise yüzde 10 üstünde kronikleşti.
(Aşağıdaki grafik)
Daha kolay yoldan hesaplarsak, son yirmi yılda
- 2003 Türkiye Nüfusu 66,1 milyon idi. 2022 de 85,3 milyon oldu. Nüfusumuz 19,2 milyon arttı.
- 2003’te İstihdam 21,1 milyon idi. 2022 de 30,8 milyon oldu. İstihdam 9,7 milyon arttı.
- Geride İktidarın yarattığı 19,2 -9,7 = 9,5 milyon kişi istihdam dışı, işsiz kaldı.
(Not; Okullaşma oranının sabit kaldığı varsayılmıştır.)
Aslında işsizliğin çözümü için önce gerçek işsizlik oranını bilmememiz gerekiyor. Bu anlamda TÜİK’ le bir uyumsuzluk sorunumuz var. Bu sorun TÜİK’in işsizlik kriterlerinden ileri geliyor. Zira;
TÜİK isşiz nüfusu şöyle açıklıyor.: ‘’Referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan kişilerden iş aramak için son dört hafta içinde aktif iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kurumsal olmayan çalışma çağındaki tüm kişiler işsiz nüfusa dahildir. ‘’
Bu tarif’e göre TÜİK, uzun yıllar iş arayıp bulamamış ve bu nedenle iş bulma umudunu kaybetmiş 1 milyon 648 bin kişiyi işsiz saymıyor. Yine iş aramayan ve iş bulsa hemen başlayacak 1 milyon 176 bin kişiyi de işsiz saymıyor. Gerçekte ise bunlar Türkiye de iş arzının dar olmasından kaynaklanan sorunlardır. Bu sayılanlar toplamı 2 milyon 824 bindir ve bunlar işsizdir.
Eğer bir istihdam politikası planlayacak olursak, 2022 işsizlik verileri ile
Açıklanan işsiz sayısı; 3 milyon 582 bin artı iş bulma umudu kaybolanlar ve iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar 2 milyon 824 bin, fiilen işsiz sayısı toplamı 6 milyon 495 bindir.
GERÇEK İŞSİZ ORANI
Açıklanan işsiz sayısı; 3 milyon 582 bin,
İş bulma umudu olmayan işsizler ile İş aramayan ve fakat iş bulsa hemen işe başlayacak olanlar; 2 milyon 824 milyon;
TOPLAM İŞSİZ SAYISI: 6 Milyon 495 bin.
FİİLLİ İŞSİZLİK ORANI
Açıklanan İşgücü; 34 milyon 334 bin,
İşsiz sayılmayanlar; 2 milyon 495 bin,
Fiili işgücü; 36 milyon 829 bin,
Fiili işsizlik oranı: 6 495 / 36 892 = yüzde 17,6’dır.
Türkiye de fiili işsizlik oranı yüzde17,6 dır. Bu gerçeği yaşayarak da görüyoruz.
Gençler arasındaki yüzde 19,4 olan işsizlik oranını da aynı oranda hesaplarsak, yüzde 32,8’e çıkıyor.
Bizim de üye olduğumuz OECD ülkelerinde 2022 ortalama işsizlik oranı yüzde 4,8. dir. Avrupa Birliği Euro ortalama işsizlik oranı ise yüzde 6,5’tir.
Kaldı ki; 2000 yılında OECD ülkelerinde gençler arasında işsizlik oranı yüzde 12,8 dir.
İşsizliğin kronik yapı kazanmasının en önemli nedeni, üretimde ithal girdi payının yüzde 40 ‘ın üstünde olması nedeni ile istihdam yaratamıyor , girdi ithal ettiğimiz ülkelerde istihdam yaratmış oluyoruz.
Yatırım eğiliminin düşmesi, Suriyeli ve Afganlıların kayıt dışı çalışması da işsizliği artırdı.
Elbette işsizlik kader değil, seçim sonrası gelecek iktidarın, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü yeniden tesis etmesi , güven sağlaması ve yatırımların önünü açması , devletin ithal girdi üretimine bizzat girmesi ve Suriyeli ve Afganlıları göndermesi gerekir.