Kalkınmanın Alt Yapısı Hukuk

Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, ‘’Yargıya inancın sarsılması
devletin başına gelecek en büyük felakettir.’’ dedi.

Türkiye ‘de 20 yıl önce, yargıya olan inancı kimse tartışmazdı. Ama son 20 yıldır ve özellikle Feto tuzaklarında yargı siyasallaştı ve yargıya güven azaldı.

Aslında yargının siyasallaşması, siyasi iktidarların niyetine bağlıdır. Otokrasi tırmandıkça, siyasi iktidarlar korunma amaçlı yargıyı siyasallaştırmak ister. Macaristan’da böyle oldu; Viktor Orban kuvvetler ayrılığı istemediğini belirtti.

Türkiye’de Kadir Has Üniversitesi, Türkiye eğilimleri Anketi 2021 sonuçlarına göre;

Türkiye’de Yargı Siyasallaşmış mıdır? sorusuna;

• Evet siyasallaşmıştır (Katılıyorum) diyenler oranı yüzde 44,7
• Hayır siyasallaşmamıştır (Katılmıyorum) diyenler oranı yüzde 25,8
• Ortada olanların oranı yüzde 29,5’ olmuş.

SODEV; Sosyal Demokrat Vakfı yargı algısı 2019 anket sonuçlarına göre;

Yargı bağımsız mıdır? sorusuna;

• Hayır Bağımlıdır diyenler oranı; yüzde 48,5
• Evet Bağımsızdır diyenler oranı; yüzde 34,0
• Kararsızlar olanlar oranı; yüzde 17,5’ tir.

Öte yandan Dünyada Hukukun üstünlüğü ilkesinin dünya çapında geliştirilmesi için çalışmalar yapan Dünya Adalet Projesi (The World Justice Project – WJP) her yıl “Dünya Hukukun Üstünlüğü Küresel Endeksi”ni açıklamaktadır.

2021 yılı Hukukun Üstünlüğü Endeksinde Türkiye endekse giren 139 ülke Arasında sona yakın, 117 sırada yer aldı.

Aynı endekste Temel haklar alanında bundan on beş yıl önce orta sıralarda yer alırken maalesef şimdi 133 sırada , Dünyada temel hakların en kötü olduğu 7 ülke içinde, yer aldı.

Dahası Türkiye’nin de içinde yer aldığı Doğu Avrupa Ve Orta Asya ülkeleri Kategorisinde 14 Ülke içinde Türkiye en son 14 sırada yer aldı. (Aşağıdaki tablo)

Yargının siyasallaşması, güven sorunu yaratır… Sözleşmelerin önemi kalmaz. Yerli ve yabancı sermaye yatırım yapmaz. Üstelik yerli sermaye çıkar. Beyin göçü kaçınılmaz olur. Kalkınmayı engeller.

Aşağıdaki tabloda dünyada gelir grupları ile hukukun üstünlüğü endeks puanları karşılaştırılmıştır. Düşük gelir grubundaki ülkelerde hukukun üstünlüğü dünya sıralamasında en üst sıra 40 sıradır ve diğerleri onun altındadır. Yüksek gelirli ülkelerde ise ortalama olarak en düşük sıra 64 sıradadır ve diğerleri onun üstündendir.

Kaynak: World Justice Project, Rule of Law İndeks-2019’dan derlenmiştir. Fert başına gelir ilave edilmiştir.

Yukarıdaki tablonun özeti şudur: Fert başına gelirin yüksek olduğu gelişmiş ülkelerde hukukun üstünlüğüne güçlü bağlılık vardır. Fert başına geliri düşük ve gelişmemiş ülkelerde hukukun üstünlüğüne bağlılık zayıftır.

Parantez içinde hatırlatmak gerekir ki fert başına gelir seviyesi ve gelişmişliği birlikte değerlendirmek gerekir. Fert başına geliri yüksek ve fakat Suudi Arabistan gibi gelişmemiş ülkelerde hukukun üstünlüğüne bağlılık çok zayıftır.

Bu tablolardan herkes kendine ne pay çıkarır; bilmiyorum… Ama ben bir vatansever olarak hukukun üstünlüğünde geldiğimiz bu tablodan utanıyorum. Bu tablo hayatın normal akışına aykırıdır ve sürdürülemez.