Kredi derecelendirme kuruluşu J.P.Morgan, bu yılın ikinci çeyreği için hazırladığı ‘’Yükselen Piyasalar Stratejisi ‘’isimli raporunda diyor ki ” Özellikle büyük yatırım yapılabilir yükselen piyasalarda öne çıkan üç ülke var. Güney Afrika, Türkiye ve Hindistan. ”
Bu cümleye bakanlar acaba nasıl bir tepki verecek ? ‘’Oh ne iyi Türkiye yükselen bir ülkedir ‘’ mi diyecek , Yoksa ‘’eyvah bunlar gene bizi öpecek ‘’ mi diyecek.
Fazla düşünmeye gerek kalmadan ikinci paragrafta herşey ortaya çıkıyor … Diyor ki , ‘’Her bir ülkede cari işlem açıkları GSYH’nın yaklaşık yüzde 5’ine yani yükselen piyasalar için bile, dış finansman gereksinimine ilişkin endişelerin olduğu bir düzeye gidiyor. ‘’
Türkiye’de cari açık endişe verecek kadar artarsa , sıcak para gelsin diye faizler artacak… Bu da sıcak paranın işine gelecek. Elbette ki Türkiye sıcak para için yükselen bir ülke olacaktır. Yani yükselen bu rapordaki sözü , aslında ekonomik istikrarı sağlamlaşan , halkı daha çok refaha kavuşan ülke veya ekonomide yükselen güç anlamında değil , sıcak para için daha çok spekülasyon yapılacak ve daha fazla kar sağlanacak ülke anlamına geliyor.
Daha net okursak Türkiye de cari açık risk olmaktan çıktı , tehlike boyutuna tırmandı.
• Bu sene büyüme oranının yüzde 3’te kalması bekleniyor. Buna rağmen ve haziran ayında diğer aylardan daha düşük çıkmasına rağmen ilk 6 ayda cari açık geçen yıla göre yüzde 19.6 oranında arttı.
• Cari açığın daha da artmasını Turizm sektörü önlüyor. Turizm sektöründe bu sene handikaplara rağmen 6 aylık gelir, geçen seneye göre yüzde 30 arttı. İktidarlar , siyasi ve sosyal olayları değerlendirirken turizm sektörünün altın yumurtlayan tavuk olduğunu unutmasınlar.
• Yabancıların banka ve diğer işletmelerden dışarıya kar transferi de giderek artıyor. Geçen yılın ilk altı ayına göre bu sene dışarıya net kar transferi de yüzde 44 oranında arttı. Bu sene dışarıya kar çıkışı 7 milyar 682 milyar dolar , kar girişi ise 2 milyar 358 milyon dolar oldu. Net kar transferi , 5 milyar 194 milyon dolar oldu.
• Kar transferi cari açığı artırıyor. Yabancı sermayeye satılan bankalar ve karlı işletmeler için gelen döviz o yıl cari açığın finansmanında yararlı oluyor ve fakat sonrasında her yıl yapılan kar transferi , cari açığın düşmesini önlüyor.
Cari açığın nasıl oluştuğunu aşağıdaki tablo gösteriyor.
ALTI AYLIK CARİ AÇIK ( MİLYON ABD DOLARI )
2012 2013
. . . .
CARİ AÇIK -30.030 -35.920
DIŞ TİCARET DENGESİ -34.595 -40.474
İhracat 78.894 81.076
İthalat -113.489 -121.550
HİZMETLER DENGESİ 7.615 9.393
Taşımacılık 1.484 1.579
Turizm 7.248 9.412
İnşaat 504 355
Diğerleri -1.621 -1.971
GELİR DENGESİ -3.705 -5.324
Net kar transferi -3.603 -5.194
Ücret ödemeleri 102 -130
Özet olarak , sıcak para için cari açık yükselen değerdir. Çünkü cari açık oldukça Türkiye sıcak paraya muhtaç olmaya devam edecek. Ekonomik istikrar için sıcak parayı denetleme işini aklına bile getirmeyecektir.