Küreselleşmeye spekülatif yatırım o kadar hakim oldu ki , artık yatırım denilince , finansal yatırım araçları, mevduat , borsa , DİBS ‘ anlaşılıyor. TÜİK finansal yatırım araçları nominal ve reel getiri oranlarını açıklarken, döviz ve altını da katıyor. Resmen doları bir yatırım aracı olarak görürsen , dolarizasyon yolunu açmış oluyorsun .
Sermaye piyasası , fiziki yatırımlar için fon sağlanacak piyasadır. Ancak hiçbir firma bu yoldan yatırımları finanse etmiyor. Çünkü borsa adeta emme -basma tulumba gibi çalışıyor. Yalnızca spekülasyona hizmet ediyor.
Aslında bu akılla hareket ettiğimiz için Türkiye ye doğrudan fiziki yatırım yapmak için gelen yabancı yatırım sermayesi çok düşük kaldı. 2003 -2020 arasında gelen 119 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım sermayesi de ; banka satın almak , karlı işletmeleri almak veya ortak olmak için geldi. Buna karşılık portföy yatırımlarında giren daha yüksek 165,1 milyar dolar oldu.
2003 – 2020 (Ağustos ) döneminde Türkiye ye giren net yabancı sermaye ;
- Doğrudan yabancı yatırım ; 119,0 milyar dolar,
- Gayrimenkul alımı ; 55,5 milyar dolar ,
- Portföy yatırımları ; 165,1 milyar dolar ,
- Toplam net giriş ; 339,6 milyar dolardır .
18 Yılda toplam 339,6 milyar dolarlık net yabancı sermaye girişine karşılık aynı dönemde daha fazla 580 milyar dolar cari açık verdik.
Dış ticaret açığı ve cari açık ;
- Dış ticaret açığı ; 833,4 milyar dolar;
- Cari açık 580 milyar dolar ; dır.
Dahası 2020 yılında net yabancı sermaye çıkışı oldu. Yabancılar da almış oldukları konutları satıyorlar. 2019 Yılında gelişmekte olan ülkeler giren yabancı yatırım sermayesi 1 trilyon 622 milyar dolar oldu. Bunun Türkiye ye yalnızca binde üçü , 4,8 milyar doları girdi.
Çin’de demokrasi yok , ancak yabancı yatırım sermayesi giriyor , bizde ise net kaynak çıkışı oluyor… Neden? Nedeni Yabancı yatırım sermayesi oradaki hükümete güveniyor , bize güvenmiyor.
Aslında yerli sermaye de güvenmiyor… Yatırım yapmıyor. TÜİK büyüme verilerine göre , Türkiye de sabit sermaye yatırımları 8 çeyrektir daralıyor.
(Aşağıdaki tablo)
Yabancı sermaye
Demek ki yabancı sermaye değil yerli sermaye de güvenmiyor. Tersine herkesin yurt dışına sermaye çıkarmak peşinde olduğunu biliyoruz.
Yerli ve yabancı yatırım olmadan , istihdam sorununu , büyüme ve kalkınma sorununu , yoksulluk sorununu çözemeyiz.
Merkez Bankası faizleri artırırsa , yatırımları engeller mi ?
Çin 2018 de yasa çıkararak, yabancı sermaye ye vergi indirimi getirdi. Türkiye de yerli ve yabancı yatırımlara faiz desteği sağlayabilir.
Cumhurbaşkanının bazı reform söylemleri bile , piyasada olumlu etki yaptı. Eğer Türkiye de Hukuk ve demokrasi alanında güven gelirse , devlet yeniden parti devleti olmaktan çıkar , kurumsal ve şeffaf devlet haline gelirse , tekrar yatırım iklimi doğar. Vaadlerin altı dolmazsa , daha zor yıllar yaşarız.