ESFENDER KORKMAZ
CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ
19 KASIM 2009
TÜRK EKONOMİSİ İÇİN ÇIKIŞ YOLU
RESESYON, İŞSİZLİK, DIŞ BORÇ, BÜTÇE AÇIĞI, İÇ TASARRYF AÇIĞI, HANGİ GÖSTERGEYİ ALIRSANIZ ALIN, TÜRKİYE G-20’ LER İÇİNDE EKONOMİK KRİZİ EN AĞIR YAŞAYAN ÜLKEDİR.
ÖTE YANDAN SANAYİ ÜRETİMİ, TOPLAM TALEPTE DURGUNLUK, İÇ TASARRUFUN DÜŞMESİ, YATIRIM HACMİNDE GERİLEMEYE BAKARSAK, NE YAZIK Kİ, BU KRİZİ EN GEÇ ATLATACAK ÜLKENİN YİNE BİZ OLACAĞINI GÖSTERİYOR.
ORTA VADELİ PLANDA HÜKÜMETİN, ÖRNEĞİN VERGİ KAÇAĞININ AZALTILMASI GİBİ PROTOTİP NİYETLERİ VAR. ANCAK RESESYONDAN ÇIKIŞA İKTİSAT VE MALİYE POLİTİKALARININ HANGİ ARAÇLARININ NASIL KULLANILACAĞI AÇIK DEĞİLDİR.
RESESYONDAN ÇIKIŞ VE KALICI İSTİKRAR İÇİN YENİ BİR ULUSAL PROGRAM YAPMAMIZ GEREKİR. BU PROGRAMDA, İKTİSAT, PARA VE MALİYE POLİTİKALARINDA ETKİNLİĞİN VE YAPISAL DÖNÜŞÜMÜN SAĞLANMASI İÇİN KOORDİNELİ BİR ŞEKİLDE UYGULAMAK ZORUNDAYIZ.
1980’ DEN BERİ ASKIYA ALINAN PLANLAMAYI YENİDEN DEVREYE SOKMALIYIZ. KÜRESEL SÜREÇTE ULUSAL POLİTİKALARI KOORDİNE EDECEK “DİNAMİK BİR PLANLAMA” MODELİ GETİRMELİYİZ.
A) NEDEN DİNAMİK BİR PLANLAMA:
GEÇMİŞ PLANLAR STATİK PLANLARDIR. ÖRNEĞİN İKİNCİ SANAYİ PLANI, BİRİNCİSİ KADAR BAŞARILI OLMAMIŞTIR. ÇÜNKÜ İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ŞARTLARI DEĞİŞMİŞTİR.
1963 SONRASI, İTHAL İKAMESİNE DAYALI POLİTİKALAR AŞIRI ÖLÇÜDE DÖVİZE İHTİYAÇ GÖSTERMİŞ, SABİT KUR REJİMİ ALTINDA DÖVİZ SORUNU ORTAYA ÇIKMIŞTIR. EĞER TÜRKİYE ÜÇÜNCÜ BEŞ YILLIK PLANDAN İTİBAREN, PETROL KRİZİ VE ALTIN STANDARDINA BAĞLI DOLAR UYGULAMASININ KALMASIYLA, PLANLAMA STRATEJİSİ DEĞİŞMİŞ OLSAYDI. 1978-1980 KRİZLERİNİ YAŞAMAZDIK.
2001 KRİZİNDE, ENFLASYONLA MÜCADELE İÇİN GETİRİLEN YANGIN SÖNDÜRME PROGRAMI, 2004 BAŞINDA ENFLASYONU YÜZDE 10’ LAR SEVİYESİNE İNDİRMİŞTİR. EĞER AKP HÜKÜMETİ, BU PROGRAMI BIRAKIP, SEKTÖREL DENGELERİ, FAKTÖREL DENGELERİ, DIŞ DENGEYİ SAĞLAYACAK BİR “YAPISAL DÖNÜŞÜM PROGRAMI” YAPSAYDI, BU GÜN TÜRK EKONOMİSİ EN KIRILGAN EKONOMİ OLMAZDI.
DÜNYADA KÜRESEL SÜRECİN DEVAM EDECEĞİ ANLAŞILIYOR. ZİRA BU SÜRECİ YARATANLAR, SPEKÜLATİF KARLARDAN BİR KAÇ KRİZ GEÇSE DE VAZGEÇMEYECEKLERDİR. ANCAK BU GÜNE KADAR 10 YIL DOLAYINDA ORTAYA ÇIKAN BALON BE KRİZLERİN KONJONKTÜREL ARALIĞI GİDEREK AZALACAKTIR. BU NEDENLE TÜRKİYE, ULUSAL ÇIKARLARINI KORUMAK VE ŞİMDİYE KADAR DEVAM EDEN VE BÜYÜK DIŞ AÇIKLARA VE DOLAYISIYLA KAYNAK KAYIPLARINA YOL AÇAN SPEKÜLATİF SÖMÜRÜDEN KURTULMAK İÇİN KONJONKTÜREL DEĞİŞMELERE HIZLI AYAK UYDURACAK DİNAMİK BİR PLANLAMA YAPMAK ZORUNDADIR.
PLANLAMANIN TEMEL HEDEFİ, İÇ TASARRUF ARTIŞI, ÖZEL VE KAMU YATIRIMLARININ KOORDİNASYONU, SEKTÖREL DENGENİN SAĞLANMASI (FİNANS SEKTÖRÜ-REEL SEKTÖR DENGESİ) FAKTÖREL DENGENİN SAĞLANMASI (SEKTÖRLERE GÖRE SERMAYE – EMEK BİLEŞİMİ), PİYASA KİRLENMESİNİN ENGELLENMESİ, OLİGOPOL VE KARTEL YAPILARIN ÖNLENMESİ VE GELİR DAĞILIMINDA DENGE SAĞLANMASI OLMALIDIR.
B) YAPISAL DÖNÜŞÜM İÇİN GEREKLİ OLAN POLİTİKALARA GELİNCE:
I) PARA POLİTİKASI,
- MB’ NIN ÖZERKLİĞİNE DOKUNMADAN MEVCUT MB KANUNU DEĞİŞTİRİLEREK REEL DÖVİZ KURU HEDEFLENMELİDİR.
- AYNI AMAÇLA, DALGALI KUR SİSTEMİ YERİNE, KONTROLLÜ-YÖNETİLEBİLİR KUR SİSTEMİ GETİRİLMELİDİR.
- KISA VADELİ SERMAYE GİRİŞLERİNİ KONTROL ALTINA ALMAK VE KIRILGANLIĞI ARTIRAN ETKİLERİ AZALTMAK İÇİN YÜZDE 0.5 ORANINDA VERGİ ALINMALIDIR. BUNA KARŞILIK YENİ YATIRIM YAPACAK YABANCI SERMAYEYE VERİLEN TEŞVİKLER ARTIRILMALIDIR.
- KONVERTİBİLİYE SINIR GETİRİLMELİ. İÇ VE DIŞ PARA HAREKETLERİNDE 10.000 DOLARIN ÜSTÜNDE PARANIN KAYNAĞI SORULMALIDIR.
- BANKALAR KANUNU DEĞİŞTİRİLİP, BANKALARIN İŞTİRAKLERİNE SINIRLAMA GETİRİLMELİ, KREDİ FAİZLERİNE REEL FAİZ SINIRI GETİRİLMELİDİR. BANKALARIN GİZLİ FAİZ ALMALARI ÖNLENMELİDİR.
- BANKALARIN YABANCIYA SATIŞINA SINIR GETİRİLMELİ MEVCUT BANKALARDA YÜZDE 20’ DEN FAZLA OLAN YABANCI HİSSELER HAZİNE TARAFINDAN SATIN ALINMALIDIR.
- OFF-SHORE BANKACILIK ŞEFFAF KURALLARA BAĞLANMALIDIR.
II) MALİYE POLİTİKALARI
1) DOLAYLI VERGİLER DÜŞÜRÜLMELİ, ASGARİ ÜCRETİN TAMAMI VERGİ DIŞI TUTULARAK, HALKIN SATIN ALMA GÜCÜ ARTIRILMALIDIR.
2) KENTSEL RANTLARDAN VERGİ ALINMALIDIR.
3) MECLİS DENETİMİ DIŞINDAKİ FONLAR VE UYGULAMALAR KALDIRILMALI. TÜM KAMU SEKTÖRÜNÜ KAPSAYACAK, “GLOBAL BÜTÇE” UYGULAMASINA GİDİLMELİDİR.
III) REEL SEKTÖR
1) YATIRIM VE İHRACATIN TEŞVİKİ İÇİN DAHA FAZLA KAYNAK AYIRMAK VE TEŞVİK İMKANLARINI, YATIRIMLARDA TAMAMLAMA AŞAMASINA BAĞLI OLARAK ORANTILI ARTIRMAK GEREKİR. ÖRNEĞİN, YATIRIMLAR YÜZDE 50’ YE KADAR TAMAMLANIRSA, TOPLAM YATIRIM TUTARI ÜZERİNDEN YÜZDE 10 YÜZDE 50 İLE YÜZDE 100 ARASINDA YÜZDE 20 TEŞVİK VERİLMELİDİR. AYRICA YATIRIM TEŞVİKLERİ, HAZİNEDEN ALINIP YENİDEN PLANLAMA TEŞKİLATINA VERİLMELDİR.
2) TARIM SEKTÖRÜNE SPESİFİK VE MÜDAHALELER YAPILMALI. TARIMSAL DESTEKLER ARTIRILMALIDIR.
IV) İSTİHDAM – İŞSİZLİK YOKSULLUK
1) YÜZDE 40 OLAN İSTİHDAM YÜKÜ, YÜZDE 25’ E İNDİRİLMELİDİR.
2) İŞSİZLİK SİGORTASI FONU YALNIZCA İŞSİZLER İÇİN KULLANILMALI VE UZUN SÜRELİ ÖDENEK VERİLMELİDİR.
3) YOKSULLUKLA MÜCADELEDE AİLE SİGORTA SİSTEMİ GETİRİLMELİDİR.
V) KAMU SEKTÖRÜ
- ALTYAPI YATIRIMLARI ÖZELLEŞTİRME DIŞINDA KALMALIDIR.
- MERKEZİ DEVLET VE MAHALLİ İDARELERİN, YETKİ VE SORUMLULUĞU YENİDEN TARİF EDİLMELİDİR. YETKİ ÇATIŞMASI ÖNLENMELİDİR.
- HAZİEN DIŞINDA DEVLET BORÇLARINI YÖNETMEK İÇİN AYRI BİR “BORÇ AMORTİSMAN İDARESİ” KURULMALIDIR.