İktisatlılar vakfının yaptırdığı bir araştırmaya göre, İstanbul halkının yüzde 70’i borçludur.
İstanbul’ luların en fazla bankalara borcu var. Borçlarının içinde kredi kartı borçlusu oranı yüzde 44,3 tür. Banka kredisi alanların oranı %18,5’tir. Toplam bankaya borcu olanların oranı %62,8’dir.
Öte yandan kriz nedeniyle işsizlik ve yoksulluğun artması kredi kartları ve bireysel kredilerin geriye dönüşünü de risk altında bırakmıştır.
Bu anlamda araştırmaya göre, kredi kartlarında üç kişiden bir kişi yalnızca kredi kartı borcunun tamamını ödüyor. Asgari tutar üzerinden ödeyenlerin oranı %28,5’tir. Ayrıca kart kullananların yüzde 10’u ise borcunu hiçbir şekilde ödeyemiyor.
Aynı ankete göre, İstanbul halkı Başbakanın ‘’kriz teğet geçti‘’ yaklaşımını doğru bulmuyor… Halkın yüzde 86.9’ u bu ekonomik krizden doğrudan etkilendiğini belirtiyor.
Bireylerin ekonomik kriz algısı, işsizlik ve yoksulluk olarak kendini göstermektedir. Ekonomik krizi işsizlik olarak tanımlayanlar %33’lük bir orana sahipken, krizi yoksulluk ve geçim sıkıntısı olarak açıklayanların oranı %25,8’dir.
Geçim sıkıntısı da bir yoksulluk göstergesi olduğundan ekonomik krizi geçim sıkıntısı olarak algılayanları da işsizlik ve yoksulluk oranlarına eklemek gerekir. Bu durumda,
işsizlik ………… : 33.0
yoksulluk …… : 14.3
kıtlık- sefalet …. : 2.6
Toplam …………: 61.4
Yani İstanbul halkının 61.4’ ü, ekonomik krizin işsizlik ve geçim sıkıntısı getirdiğini söylüyor.
İstanbul’da yaşayan her 100 kişiden yaklaşık 76.7 si bir tanıdık veya yakının işten çıkarıldığına tanık olmuş. Dolayısıyla bu durum işsizliğin TÜİK ’in 2008 Aralık için açıkladığı %13,6 olan oranından daha yüksek oranlarda gerçekleştiğini gösteriyor.
Yine halkın yarısı ay sonunu getiremiyor… ‘’Ay sonunu getirebiliyor musunuz?‘’ sorusuna hayır diyenlerin oranı %49,5’tir.
Ay sonunu getirmeyen halk yaşamını sürdürmek için ya hazırı tüketiyor ve borçlanıyor.
Araştırmada kriz nedeniyle harcamalarımı kısıyorum diyenlerin oranı %35,9, borç alıyorum ve kredi kullanıyorum diyenlerin oranı ise yüzde 42.8’dir.
Ayrıca ekonomik krizde halk boğazından kesti. Ekonomik krizin harcamalara olan yansıması, genel olarak tüm harcama kalemlerinde kısıtlamalara gidilmesiyle ortaya çıkmaktadır. Ancak halkın en fazla kısıntıya gittiği harcama kalemleri sırasıyla, giyim (%24,4), gıda (%23,1) ve ısınma, elektrik (%9,6) gibi harcamalardır. Özellikle gıda, ısınma, elektrik, su gibi harcamalarda yapılan kısıtlamalar, zaruri ihtiyaçların kısıtlanması anlamına gelmektedir. Dolayısıyla halkın sağlığını da olumsuz etkileyebilecek bu tür kısıtlamalara gidilmesi endişe verici boyuttadır.
İstanbul’ daki işsizlerin yarısının iş bulma umudu yoktur. İşsizler arasında krizden çıkıldığında iş bulacağına inananların oranı %30,8’dir. Krizden çıkılsa da iş bulacağına inanmayanların oranı %21,8’dir. Krizden sonra geçici işler bulabileceğine inananların oranı ise %21,2’dir.
Araştırmaya katılan bireyler arasında, son dönemde çevresinde dükkanını kapatan esnaf sayısının giderek arttığını ifade edenlerin oranı %63,1 gibi yüksek bir düzeydedir. Dolayısıyla bu araştırma İstanbul’da her üç kişiden ikisinin esnafın zor durumunda kalmasına ve iflas etmesine şahit olduğunu gösteriyor.
Bu durum ekonomik krizin ücretlilerle birlikte esnafı da aynı derecede olumsuz etkilediğini göstermektedir.