Sıcak para, kısa vadeli sermayeye verilen isimdir… İç ve dış ekonomik, siyasi ve sosyal olaylar yaşandığında, çok hızlı hareket ettiği için bu isim verilmiştir.
2003 yılı ile bugün arasında geçen 2 yılda toplam sıcak para stoku 30 milyar dolara yakın artmıştır… Demek ki, yılda ortalama 15 milyar dolardan fazla sıcak para girişi olmaktadır.
Bu sene son bir yılda dış cari işlemler açığımız, 21.5 milyar dolara yükseldi. Bu cari açığın bir kısmı sıcak para ile karşılanıyor…
Sıcak para hem ekonomide kırılganlığı artırıyor… Özellikle Borsanın hızlı düşüp, çıkmasına neden oluyor… Örneğin Borsa 3 ekim de 2 saatte yüzde 6 arttı… 3 ekimden bugüne kadar da 15 günde dolar bazında yüzde 15 geriledi.
Bu gelişmeler, televizyonlara çıkan gençler tarafından ABD faiz beklentilerine bağlanıyor… Kimsenin aklına ekonominin kırılgan olduğu gelmiyor.
|
YABANCI KAYNAKLI SICAK PARA ( MİLYAR DOLAR ) |
|
|
|
2003 2005 EYLÜL |
|
|
|
HİSSE SENETLERİ 9.0 26.5 |
|
KAMU MENKUL KIYMET 6.5 18.0 |
|
MEVDUAT 2.9 3.8 |
|
TOPLAM 18.3 48.1 |
Sıcak para, hisse senetleri, devlet iç borçlanma senetleri, Eurobond, ve kısa vadeli mevduattan oluşur… Yukarıda ifade ettiğim gibi bütün bu plasmanlar, kısa sürede el değiştirip, geldiği gidebilecektir…
Borsa’nın yanında eurobondlar da 3 ekimden beri yüzde 5-6 değer kaybetti… Sıcak para bu kayıplardan tedirgin olabilir… Ve çıkış paniği yaşanabilir.. İşte o zaman sıcak para “yakan paraya” dönüşmüş olacaktır..
Kaldı ki, sıcak para, son günlerdeki kayıplara rağmen, bir yıl içinde borsadan yüzde 40 reel getiri sağladı .. 1000 dolar getiren, bin dörtyüz dolar götürecektir… İşte sıcak paranın ikinci yakan kısmı da bu kısmıdır… Çünkü bu yolla Türkiye dışarıya önemli ölçüde kaynak aktarmış olmaktadır… Başka bir ifade ile kan kaybetmektedir…
Yine sıcak para bir ülkede çok uzun süre kalmaz… Çünkü, sıcak para geçmişteki yüksek gelirleri artık elde edemeyeceğini düşünür… Bu yüzden heyecanlanır ve gider.
Ayrıca, bankaların ve diğer sektörlerin bir yıldan daha kısa vadeli dış borçları da Eylül 2005‘te 12 milyon dolara yükseldi… Bu da sıcak para sayılır… Yerleşik kaynaklı sıcak para… Çünkü, bankalar ve özel sektör, kurların artacağını düşünürse, kısa vadeli dış borçlarını hemen kapatmak ister… Bu nedenle döviz satın alır… Ve denge bozulur.
1997 Tayland krizinde sıcak para çıkışı, nedenlerin başında gelmektedir…
Sıcak paranın risklerine rağmen, siyasi iktidarlar memnundur… Çünkü sıcak para afyon etkisi yapıyor… Suni bir refah oluşuyor… Bu siyasi iktidarların hayal satmasına neden oluyor… Ancak sıcak para çıkışıyla birlikte siyasi iktidarların hayatı da bitmiş oluyor.