SPK son bir yıldır, ‘’ipotekli konut kredisi (Mortgage) ‘’üzerinde çalışıyor… Yasa tasarısı hazırladı…
Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Doğan Cansızlar, İstanbul Üniversitesi İktisat fakültesinde doktora yapmış ve bürokrat olması dışında akademik titizliğe ve akademik çalışma disiplinine de sahip birisidir… İpotekli konut kredi sistemi konusunda yaptığı çalışma da bu titizliğini yansıtıyor.
İnşaat sektörünün canlanmasında, SPK‘nın bu çalışması da etkili oldu… Ayrıca son günlerde ‘’konut kredisi faiz’’ lerindeki zira ipotekli konut kredisi çok büyük bir pastadır… Herkes bu pastadan pay almak istiyor… Rekabetin kızışması tüketiciye yarıyor…
Mamafih son bir yıl içinde konut kredileri dört katına yakın arttı… 2004 yılının Eylül ayında 2.3 milyar YTL olan Kredi hacmi bu sene Eylül başında 8.2 milyar YTL’ye yükseldi. Kredi faizleri geriledi… Ve kredi vadeleri uzadı.
Buna rağmen Türkiye’de konut kredileri diğer ülkelere göre çok düşük seviyededir… Konut Kredilerinin Gayri Safi Milli Hasılaya oranı bizde yüzde 1.4 tür… Oysaki bu oran Portekiz’de yüzde 41.8, Macaristan da yüzde 52.4 ve İspanyada yüzde 9.7 ‘dir.
İpotekli konut kredilerinde tartışınla konulardan birisi, “Hazine garantisi”dir…
Hazine garantisi getirmek, sistemi baştan bozmak demektir. Mevduata yüzde yüz devlet güvencesinin nasıl kullanıldığını, nasıl istismar edildiğini gördük. Hazine garantisi ekonomik ilişkilerde rekabeti önler. Sistemi çıkmaza sokar. Kaldı ki sistem içinde sigorta da var. Bu nedenle hazine garantisinin düşünülmesi doğru değildir.
Diğer bir tartışma konusu, 100.000 YTL’ye kadar olan kredi faizlerinin gelir vergisi matrahından düşürülmesidir. Anlaşılan odur ki bu uygulama sistem için teşvik olması ve kredi faiz maliyetinin düşürmek için getirilmek istenmiştir. SPK bu konuda ısrar ederken, gelir idaresi bu yolun eşitliğe aykırı olduğunu söylüyor.
Aslında kredi faizlerine yansıdığı takdirde, böyle bir teşvik yararlı olacaktır.
Devam eden inşaatların sistem içine dahil edilmesi de tartışılıyor.
İpotekli konut kredilerinde bir başka sorun, eski konut kredilerinin yenilerine göre yüksek olması halinde ortaya çıkacaktır… Şimdi bile bu sorun devam ediyor… Örneğin geçen sene yüzde 2 aylık faiz ile uzun vadeli konut kredisi alanlar, şimdi aylık faizin 1.25’e gerilemesi karşısında zararlı duruma geldiler… Bu gibiler kendi bankalarına başvurup, eski krediyi kapatarak yeni kredi alabiliyorlar. Ancak yeni kredide yüzde 15’lik konut fonuna tabi oluyor… Ve eski ve yeni kredi arasında fark azalıyor.
İpotekli konut kredisi sistemi herkesin anlayabileceği şekilde basit olmalıdır. Ne kadar karmaşık olursa uygulama da o kadar zor olur.