Bu sıralarda, başta siyasi iktidar olmak üzere hepimiz, orta gelir tuzağını konuşuyoruz. Cumhurbaşkanı da Orta gelir tuzağına dikkat çekerek, 2023 yılında fert başına gelirin 25.000 dolar olacağını söyledi.
2023 yılında fert başına gelir nasıl 25.000 dolar olur?
1. Gelirin uluslararası piyasalarda değeri çok fazla düşer, söz gelimi yüzde 50 oranında, o zaman dolar cinsinden fert başına gelir de artmış olur.
2. Fert başına GSYH bu sene dahil 2023 tarihine kadar her yıl yüzde 14,2 oranında büyürse (Fert başına gelir her yıl yüzde 13 artarsa ) 2023 te dolar kurunda değişme olmazsa, Türkiye’de fert başına gelir 25 bin 424 dolar olur.
Bu sene ve gelecek senenin fert başına büyüme oranları yüzde 2’yi geçmeyecektir. Fert başına yıllık yüzde 13 büyüme slogan bile değildir. Zira sloganda da gerçekleşme olasılığı vardır.
Bu günkü şartlarda Türkiye’nin fert başına gelirinde düşme de olabilir. Bu da iki nedenle olabilir… Bir Milli Gelirde eksi büyüme… İki…Türkiye’nin Net dış borç ödeme konumuna gelmesi.
Ekonomide uzun dönemli bir durgunluk yaşıyoruz. Siyasi ve hukuki sorunlar artarsa, yabancı sermaye kesilirse, ithalatın finansmanında zorlanırsak, eksi büyüme de yaşayabiliriz. O zaman fert başına ortalama gelir 10.000 doların altına iner.
Yine Net dış borçları çeviremez ve net dış borç ödemeyen bir konuma gelirsek yine önceki yıllara göre fert başına gelirimiz düşer. Diyelim ki yılda faizi ile birlikte 30.000 milyar dolar net dış borç ödemek zorunda kaldık. Bu durumda dış borç mürettebatının GSYH oranı yüzde 3.5 eder. Eğer Türkiye yüzde 3,5 altında diyelim ki yüzde 3 büyürse, o zaman fakirleşme olur.
Dünyada, Japonya ve Güney Kore orta gelir tuzağına yakalanmadan gelişmiş ekonomiye geçmiş iki ülkedir. Biz ise 2007 ten bu güne orta gelir tuzağı yaşıyoruz. Fert başına gelirimiz on bin lira arasında gidip geliyor.
Orta gelir tuzağının nedeni, ekonominin dinamizmini kaybetmesidir. Bunun nedeni de kısa vadeli ve günübirlik politikalardır. Son üç yıldır, hukuk düzenindeki aksamalar da bu tuzağın tuzu biberi olmuştur.