Ekonomi yönetimi özelleştirme ve yabancı sermaye konusunda tökezledi… Aslında, ekonomi yönetimi var mı? Yok mu? Tartışılır… Çünkü Merkez bankası dışında her şey Başbakanın iki dudağı arasından çıkıyor.
Öte yandan Merkez Bankası ile, ekonomi yönetimi arasında da koordinasyon olmadığını görüyoruz.
Neden özelleştirme yapıyoruz… Piyasanın ve devletin yeniden yapılanması… Ekonomide kaynakların daha rasyonel kullanılması… Ve bu yolla toplum refahının daha çok artması için…
Özetle, özleştirme bir hedef değil… Hedefe ulaşmak için bir araçtır.
Bu anlamda devletin yalnızca özel faydası olan ayakkabı üretmesi, bez üretmesi veya otel çalıştırması elbette kaynak kullanımında etkinliği bozar… Telekom’un devlet tarafından çalıştırılması da ise etkinliği artırır… Başka bir ifade ile Telekom’un yahut Ereğli Demir çeliğin özelleştirilmesi etkinliği azaltır.
Nedenleri :
1) Telekom da sabit sermaye yatırımları büyüktür ve toplam maliyetler içinde önemli bir kısmını oluşturur. Bu nedenle bu gibi yatırımlar tekel niteliğindedir… Tekel’i kırmak için birkaç tane daha yatırım yapmak gerekir… Ancak bu hem zaman alır… Hem de mevcut talep buna müsait değil… Kaldı ki yeni bir yatırım çok zaman alır… Dahası piyasada iki veya üç firma da olsa, bunların anlaşması gizli kartelleşmesi mümkündür.
Bu şartlarda, fiyat kontrolü de olsa, tekel olan fiyatların artması için zorlayacaktır… Sonuçta tüketici zararlı çıkacaktır…
Bazıları rekabet için cep telefonunu alternatif gösteriyorlar… Ancak bu gibiler cep telefonunda fiyatları ve özellikle de asgari ücretin ne kadar olduğunu bilmiyorlar… Halkın yüzde 95’inin fakirlik sınırında olduğundan haberleri yok.
2) Telekom karlı bir işletmeydi… Bütçeye yük değil, tersine gelir sağlıyordu… Bu kurumu alan firma elde ettiği karları, devlete taksit olarak ödeyecek… Taksitler bitikten sonra da dışarıya kar transferi yapacaktır… Yani cari açık artacaktır… Bu şartlarda Telekom’u özelleştirmek iktisadi değildir… Ülkenin kaynak kaybına neden olacaktır… Buna rağmen yapılan özleştirme ya özelleştirme denilsin diyedir… Ya da bilmediğimiz ekonomik olmayan sorunlar vardır.
3) Gelir getiren bir işletmeyi özleştirmek, gelecek yıllardaki geliri bugünden satmaktır… Gelecek siyasi iktidarların yolunu kesmektir.
Eğer satışın tamamı peşin alınıp, bununla devlet borcu ödenseydi, o zaman gelecek iktidarın geliri yok, ancak borcu da yok denilirdi…
4) Türk Telekom’un, yabancı bir firmaya verilmesi de problemin diğer bir boyutunu oluşturuyor… Yabancı yatırım sermayesinin, sıfırdan sabit sermaye yatırımı yapması, üretim, istihdam, ihracat ve verimlilik açısından ilave imkanlar getirir… Ancak, telekomonikasyon, grosmarket, gibi hazır yatırımların özelleştirilmesi ek imkanlar getirmez… Hizmet sektörünün İhracat imkanı yoktur…
Erdemir‘e gelince, hem karlı hem de sanayileşmede önemli bir kuruluştur… Türkiye her yıl 3.5 milyar dolarlık yassı çelik ithal ediyor… Yabancı ve yerli kuruluşlar neden yeni bir tesis, yeni bir yatırım yapmıyor da, Erdemir’i istiyorlar?
Telekom için, Bulgaristan Arnavutluk bu işi yaptı diyenler, neden İngiltere’ye bakmıyorlar…