Mart ayı enflasyonu, Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE ) ve Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE ) olarak yatay seyretti.
Geçen sene(2014 ) Mart ayında 3.10 olan yıllık TÜFE oranı bu sene Mart ayında 3.41 oldu. Geçen sene aynı ayda 7.89 olan yıllık TÜFE oranı bu sene Mart ayında 7.55 oldu.
Değişen gıda enflasyonu oldu…
İmalat sanayi içinde yer alan Gıda ürünleri fiyatları yıllık yüzde14.25 oranında artarak, ortalama ÜFE’yi dörde katladı.
TÜFE içinde yer alan Gıda enflasyonu da, Mart ayı TÜFE oranını ikiye katlayarak yüzde 2.47 ve Marttan Marta yıllık TÜFE oranını ikiye katlayarak yüzde 14.12 oranında arttı.
Gıda ve alkolsüz içecekler, TÜFE sepetinin dörtte birini oluşturuyor ve fakat Fakir- Fukaranın harcamalarının yarıdan fazlasını oluşturuyor.
MART AYINDA ENFLASYON TABLOSU
|
|
MART AYI |
YILLIK |
ONİKİ AYLIK ORTALAMA |
|
Yİ – ÜFE |
1,05 |
3,41 |
8,03 |
|
İMALAT- GIDA ÜRÜNLERİ |
0,18 |
14,25 |
16,87 |
|
TÜFE |
1,10 |
7,61 |
8,70 |
|
GIDA |
2,47 |
14,12 |
13,25 |
Merkez Bankası, TÜFE artışlarını sürekli olarak gıda fiyatlarındaki artışa bağlıyor. Böyle bir gerekçe aynı zamanda enflasyonla mücadele için kullanılan para politikası araçlarının Gıda fiyatlarını kontrol edemediğini gösteriyor.
Dünyada da zaman zaman gıda fiyatlarının arttığı yıllar oluyor. Genellikle tarımda kuraklık ve kıtlık yıllarında gıda fiyatları artıyor. Ancak 2014 yılında dünyada gıda fiyatları düştü, Türkiye de ise gıda fiyatları ortalama enflasyonun üstünde arttı. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) dünya Gıda Fiyatları Endeksinin 2014 sonunda 2013 yılına oranla yüzde 6.4 gerilediğini açıkladı.
Dünyada gıda fiyatları düşerken, Türkiye’ de neden artıyor?
2013 yılına kadar, uygulanan düşük kur politikası nedeniyle, gıda ithal etmek daha ucuza geldi. Toptancılar gıda ithal ettiler. Tarım arazileri bozuldu. İç üretim daraldı. Ancak ithal gıdanın tüketiciye yansıması daha pahalı oldu.
Zaman zaman kuraklık Türkiye’de de gıda fiyatlarını etkiliyor. Ancak spekülatörler bundan da yararlanıyor ve stok yapıyor ve sonrada fahiş fiyatlar uyguluyorlar.
Gıda piyasası ve gıda arzı, aracılar tarafından kontrol edildiği çok belirgindir. Aksi halde Antalya’da üreticinin 50 kuruşa sattığı domatesi biz İstanbul’da 5 liraya yemezdik.
Sonuç olarak Gıda fiyatlarının artmasının temel nedeni, gıda sektöründe kartel olmasıdır. Gıda piyasasında Kartelleşme olduğu için gıda piyasası rekabete kapalıdır.
Kartel aynı alanda faaliyet gösteren işletmelerin fiyat konusunda anlaşmalarıdır. Kartelleşen firmalar güç birliği oluşturularak diğer rakiplerin sektöre girmesini engeller.
Türkiye’de Bankaların tamamı, anlaşarak kredi kartları için aynı faizi uyguluyorlar. Yani bankacılık sektöründe kartelleşme var. Gıda sektöründe toptancılar stok yaparak, fazla malı imha ederek, fiyatların düşmesini engelliyor. Yani kartel oluşturmuşlardır.
Anayasanın 167 maddesine göre, devletin bir görevi ’de kartelleşmeyi önlemektir. Ne var ki siyaseti de bu karteller dizayn ettikleri için, hükümetler de bunlara dokunamıyor.