Ekonomik kriz halkı vurmaya başladı. Borç- harç içinde kalan halk, borcunu ödemekte zorluk çekiyor. Kredi borcunu ödeyemeyen 201 bine ve kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısı ise 741 bine ulaştı. Böylece 943 bin kişi borcunu ödeyemedi. Banka ve kredi kartı kullananların, ödeme zorluğuna girmelerine yüksek faiz neden oluyor.
Banka ve Kredi Kartları Yasası, bu kartlara uygulanacak yasal faiz ve gecikme faizini belirleme yetkisini , Merkez Bankası’na vermiş. Merkez Bankası bankaların alacağı en yüksek faiz oranını belirliyor. Ancak bankaların yüzde 90’ı da, faizi bu en yüksek orandan alıyor. Merkez Bankası söz konusu faizleri üç ayda bir açıklıyor. MB 1 ocak 2009 ile 31 aralık 2009 arasında Banka ve kredi kartlarına uygulanacak azami akdi ve gecikme faizlerinin değişmediğini açıkladı.
Açıklamaya göre Türk lirası için azami aylık faizler , akdi faiz 4.39 , gecikme faizi 5.4 .
Tasarrufa yüzde 20 borca yüzde 70
Banka ve kredi kartlarında bileşik faiz uygulanmıyor. Aylık yüzde 4.39 akdi faiz , yıllık basit faiz olarak yüzde 52.68 ve aylık 5.4 gecikme faizi de yıllık basit faiz olarak yüzde 64.8 eder. Merkez Bankası bu faizleri aylık ilan etmekle , ekonomide terör yaratmış oluyor. Çünkü aylık faiz, yalnızca istikrarsız ve yarının belli olmadığı ekonomilerde olur. Faiz denince yıllık faiz anlaşılır. MB aylık faiz belirlemesi ile, ekonomideki istikrarsızlığı ve belirsizliği tescil etmiş oluyor. Öte yandan, aylık faiz verenin alternatif maliyeti yıllık bileşik faizdir. Eğer faiz vermeyip , parasını değerlendirmiş olsaydı , yıllık bileşik faiz alacaktı. Aylık 4.39 oranındaki akdi faizin yıllık bileşik faiz oranı yüzde 67.4 eder. Aylık 5.4 oranındaki gecikme faizinin yıllık oranı ise yüzde 78.3 eder.
Tüketici tasarrufuna bankalar yüzde 20 faiz verirken , Merkez Bankası’nın yüzde 70 dolayında faiz ilan etmesi , etik açıdan da doğru değildir. Merkez Bankası tüketicinin istismarına imkan vermiş oluyor.
Dudak uçuklatan dolar faizi
Öte yandan, Euro için ilan edilen akdi faiz aylık yüzde 2.30 ( yıllık basit faiz 27.6 ) ve gecikme faizi ise aylık 2.82 ( yıllık basit faiz 33.8 ). Dolar için ilan edilen basit faiz aylık 2.54 ( yıllık basit faiz 30.5 ) ve gecikme faiz ise aylık 3.11 ( yıllık vasit faiz yüzde 37.32 ) dir. Dolar üzerinden yıllık yüzde 37.32 faizi duyan bir Amerikalı’nın dudakları uçuklar.
Bu faizlerin olduğu bir ekonomiye, IMF değil, ABD’nin kendisi gelse güven veremez. Reel yatırım yapacak , ciddi yabancı sermaye bu faizlerin olduğu bir ekonomi için , kriz üstü bir sorun olduğu hükmüne varacaktır.
Kredi kartları ve banka kartlarında , yüzde 70’lere ulaşan bir faizin kart sahibi açısından tercümesi, tek kelimeyle “hiç ödeme kurtul” şeklindedir.
Ödemek isteyenler de piyasada tefecilerin eline düşüyor. Tefeciler yüzde 50 faizle kredi kartından slip çekiyorlar. Kart borçlusu bu yolla yüzde 20’de olsa , faiz kârı oluyor.
Bankalara yüzde 70 faizin yolunu açan, Merkez Bankası bunun hesabını er veya geç bu topluma , bir şekilde vermek zorunda kalacaktır.