Merkez Bankası 2020 yılının ilk Enflasyon Raporunu açıkladı. Bu raporla 2020 yılı için herkesi ilgilendiren 3 soru öne çıkıyor ;
- Enflasyon hedefi tutar mı ?
- Kur istikrarı gerçekleşir mi ?
- Reel faizler pozitif olur mu ?
1. Merkez Bankası 2020 enflasyon hedefini yüzde 8.2 olarak açıkladı. Aslında MB’ 14 yıl önce , 2006 yılında açık enflasyon hedeflemesine gitti. Bu güne kadar enflasyon hedefi tutmadı. Dahası MB her yıl sık sık yıl sonu enflasyon tahmini yaparak , yanıldığını itiraf etmiş oluyor. Oysaki Merkez Bankasının tek bir görevi var. TL’nin değerini korumak … Gerçekte ise 2004 yılından bu güne kadar enflasyon yüzde 10 dolayında seyrediyor. Yani TL’nin değerini koruyamadı.
Merkez Bankaları eğer enflasyon hedeflemesi uyguluyorsa, elindeki tüm politika araçlarını bu yönde kullanır. Enflasyon dışında sapmalar mazur görülür. Eğer hedefi tutturamaz ise MB olan güven kaybolur. Güven kaybı kırılganlık yaratır . Bu defa enflasyon hedefi hiç tutmaz.
MB 2020 enflasyon tahmini yaparken , petrol fiyatlarının ortalama 60 dolar da kalacağı , ABD dolarında yıllık ortalama yüzde 1.9 oranında değişme olacağı , gıda fiyatlarının yüzde 11 artacağı varsayımı altında yapmıştır. (aşağıdaki tablo ) Bu şartları da değerlendirirsek 2020 enflasyonu yine yüzde 10’un üstünde olur.
| MB 2020 TAHMİNLERİ | |
| 2020 | |
| İHRACAT AĞIRLIKLI KÜRESEL ÜRETİM ENDEKSİ (YILLIK ORTALAMA YÜZDE DEĞİŞİM) | 1,81 |
| PETROL FİYATLARI (ORTALAMA,ABD DOLARI) | 60 |
| İHTALAT FİYATLARI (ABD DOLARI ,YILLIK ORTALAMA (YÜZDE DEĞİŞİM) | 1,9 |
| GIDA FİYAT ENFLASYONU (YIL SONU YÜZDE DEĞİŞİM) | 11,0 |
| YIL SONU TÜFE | 8,2 |
2. Kur istikrarı sağlanabilir mi ? MB 2020 yılında dolardaki ortalama artışın 1.9 oranında artacağını hedef alıyor. Bunu da özet olarak ;
Cari açık azaldı ;
Dış borçlar azaldı ;
Rekabetçi kur var ;
Enflasyonun düşmesi kur baskısını azaltır. Şeklinde açıklıyor.
2019 yılında Üretimde düşme ve GSYH ‘da küçülme ithalat talebini düşürdü. Cari fazla oluştu. Ama 2019 ikinci yarısında ekonomi canlanmaya başlayınca tekrar cari açık artmaya başladı. 2020 yılında , büyüme oranı yüzde 3 olur ve cari açık ta 13-14 milyar dolar olur. İthalat arttıkça , cari açık oluştukça , döviz talebi de artıyor ve kurlarda artıyor.
Özel sektörün 2019 yılında ithalatı azaldığı için yeni dış borçta almadı ve yurt dışı tasarruflarından dış borcunun bir kısmını ödedi. Ama büyüme varsa bu durum da sürdürülemez.
Rekabetçi kur var , zira halihazırda MB reel kur endeksi 76’dir. Yani TL yüzde 24 daha düşük değerdedir .Bu durum kur artışını engelliyor. Ne var ki TL yüzde 24 daha düşük değerde olduğu için , ithal girdi fiyatları artıyor ve bu da maliyet artışı yolu ile ve doğrudan doğruya enflasyona yansıyor.
Öte yandan Yabancılar da Türk tahvillerinden çıkıyor. Yani Türkiyenin 2020 yılında daha çok dövize ihtiyacı olacak ve bu da kur artışına neden olacaktır. Bu şartlarda 2020 yılında kurlar ortalama yüzde 1.9’dan daha yüksek olur. Benim tahminim kurların en az , TL – dolar enflasyon farkı kadar , yani yüzde 8 oranında artacağı yönündedir.
3. Reel faizde istikrar olacağını söylüyor … Zor görünüyor. Enflasyon yüzde 8.2 olsa dahi , MB gösterge faizi yüzde 11.25 te kalmayacağı için reel faiz oluşmaz. Zira Cumhurbaşkanı faizlerin tek haneye düşeceğini söyledi.
Eksi reel faiz , ekonomik istikrarı bozar. Bunu raiting kuruluşları da açıkladı.