MALİ DİSİPLİN AMA NASIL?

Maliye  Bakanının, Mecliste Plan – Bütçe  komisyonunda yaptığı açıklamaya göre   2014 yılı bütçe büyüklüğü  Gayri Safi Yurt içi Hasılanın yüzde  25.4’ü büyüklüğüne ulaşıyor ve  436 ,3 milyar liradır. Bütçe açığı ise 33.2 milyar liradır. 2013 yılında da bütçe açığı 34 milyar lira olarak tahmin edilmişti. Gerçekleşme daha düşük ,19 milyar lira olacaktır.

 

Bütçe açığı olarak , bütçede bir sorun yaşanmıyor. Aslında piyasada mali  disiplin sözü de bütçe açıkları için kullanılıyor. Gerçekte ise mali disiplin farklıdır. Her şeyden önce , devlet bütçesi  özel işletme bütçelerinden farklıdır. Zira bütçe iktisat politikasının önemli bir aracıdır. Denklikten önce , ekonomik konjonktüre uygun yapısı önemlidir. Söz gelimi durgunluk zamanında bütçenin açık vermesi faydalıdır. Eğer enflasyonist etkisi azaltılırsa , bu açıklar toplam talebin artmasına ve ekonomin canlanmasına  neden olur.

 

 

 

Bu günkü ekonomik konjonktürde , bütçenin açık veya fazla vermesi yerine denk olması daha önemlidir. Bu anlamda bütçe disiplininden söz edebiliriz… İki şartla… Bir … Bütçe denkliği dışında , bütçe harcamaları arasında da optimal bir denge olmalıdır… İki Bütçe harcamalarında ve gelirlerinde de disiplin olmalıdır.

 

2014   BÜTÇESİ

                                                               MİLYAR TL                       GSYH PAYI ( YÜZDE)

                                                     .                                   .            .                                          .

 

A) HARCAMALAR   .

                       

 Faiz Hariç Giderler                   384.3                                            22.4

 Faiz Giderleri                                          52.0                                        3.0

 Toplam Giderler                                   436.3                                      25.4

 

B) GELİRLER       .   

 

 Vergi Gelirleri                                        348.4                                            20.3

 Vergi Dışı Gelirler                                   54.8                                             3.2

 Toplam Gelirler                                     403.2                                            23.5

 

C) BÜTÇE AÇIĞI  .                                  33.2                                        1.9

 

 

1.Bütçe harcamalarının etkin olması için , cari harcamalarla ( personel , mal ve hizmet satın alınması ) yatırım harcamaları ( altyapı , yol, bina , sağlık ve eğitim altyapı yatırımları ) arasında optimal bir denge olmalıdır. Söz gelimi eğer okul yapar , öğretmen almazsanız , okul yatırımı atıl yatırım olur…. Yada  siyasi gerekçelerle öğretmen alır ve fakat okul binası yapmazsanız bu defa öğretmen için yapılan harcama verimli olmaz. 2014 bütçesinde cari gider olarak , personel giderleri ile  mal ve hizmet alımları için 147.6 milyar lira ( bütçenin yüzde 33.8’i ) ,buna karşılık yatırımlar için yetersiz ödenek (sermaye giderleri ve sermaye transferleri ) 43.2 milyar lira , yani bütçenin yüzde 9.9 ‘u ayrılmıştır.

 

2.  Bütçe gelirlerinin de istikrarlı olması gerekir. Bakanın açıklamasına göre 2013 bütçesinde , 8.3 milyar dolar özelleştirme geliri , 3 milyar dolar da 2/B geliri bütçeye aktarıldı. Bu gelirler, bu gün için bütçe dengesini sağladı ve borçlanmayı azalttı… Ancak özelleştirilecek kuruluş kalmayınca , 2/B’ ler bitince , Bütçe için kullanılan işsizlik fonu azalınca ne olacak ? Yine açıklar ve borçlanma ihtiyacı artmayacak mı ?

 

Hükümetin programındaki  paralı yollar ve köprü gelirlerinin satışı da bir yılı kurtarabilir. Ancak sonrasında devlet bu gelirlerden de 20 veya 25 yıl yoksun kalacaktır.

 

3. Birçok alanda harçlar ve kamu kiraları on on beş kat artırıldı. Bu nedenle bu gün için bütçeye gelir sağlandı. Ancak harçların ve kiraların bu kadar artması , yeni yatırımları da caydırdı. Oysaki bu yeni yatırımlar devreye girince , devletin vergi gelirleri artacaktı.

 

4. Bütçede borçların payı düştü… Bu durum da bir  bütçe disiplini olarak ileri sürülüyor. Zira borç faizi , bütçe ile iş yapmak imkanını azaltıyordu. Şimdi de sosyal güvenlik açıkları aynı sorunu yaratıyor. 2014 bütçesinde

Cari transferler 163.6 milyar liradır. Bütçenin en büyük payı yüzde 37.5 ‘i  bu transferlere gidiyor. Bütçe ile iş yapmak imkanı kalmıyor.

 

Türkiye de Meclis dahil , medya dahil ,  Maliye ve Hükümet  dahil her alanda maalesef  bakkal bütçesi ile devlet bütçesi aynı anlayış içinde  tartışılıyor.  İktisat politikasının bir aracı olarak tartışılmıyor.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir