Kısaca KOBİ olarak çağrılan küçük ve orta boy işletmeler, bizim gibi gelişmekte olan ülkeler açısından ekonomide stratejik öneme sahiptir.
Aslında ister sanayileşmiş ülkelerde olsun, ister gelişmekte olan ülkelerde olsun, aramalı üretiminin önemli bir kısmını KOBİ’ler yapmaktadır.
KOBİ’ler büyük cesametli firmalara göre daha pratiktir.. Daha esnektir. Daha çeviktir. Ekonomik konjonktüre daha kolay uyum sağlarlar.. Kriz veya durgunluk dönemlerinde daha çabuk küçülebilirler. Bu yolla krizlerden daha az etkilenirler.
Yine müşterilerle daha yakın ilişki içindedirler. Çevreyle daha uyumludurlar. Bu açıdan doğru iş yapan KOBİ’lere olan güven artar.
Emek yoğun çalıştıkları için de daha fazla istihdam yaratırlar. Sanayileşmiş ülkelerde toplam istihdamın yarıdan fazlası KOBİ’ler yaratmıştır. Yatırımların yüzde 3 ile yüzde 40’ını da KOBİ’ler yapmaktadır. Bizde ise yatırımların yalnızca yüzde onunu KOBİ’ler yapmaktadır.
KOBİ’lerin örgütlenmeden, yönetime, üretimden, pazarlamaya kadar temel sorunları yıllardır tartışılıyor. Yıllardır öneriler yapılıyor. Ancak bu güne kadar bu sorunlar çözülmedi.
Devletin rolü
PİYASA ekonomisinde devletin rolü bu durumlarda önem kazanır. Zira devlet KOBİ kurmaz. Rakip olmaz. Ancak Piyasa ekonomisinin ve KOBİ’lerin önünü açar.
Yine aynı paralelde devlet teşvik vererek, destek ve kolaylık sağlayarak, ekonomide kaynakların daha verimli alanlara gitmesini sağlar. Bu yolla KOBİ’lerin daha verimli ve gerekli sektörlerde yoğunlaşması da sağlanmış olur.
Türkiye de özellikle AKP, devleti güçsüz hale getirdi. Devletin elini kolunu bağladı. Devlet KOBİ teşviklerinde ve KOBİ’lere yol göstermekte yetersiz kalıyor.
KOBİ’lerin koordinasyonunda da anarşi var. KOBİ’lerle ilgili, kamu sektöründe 10 adet, özel kuruluş olarak bir adet ve yurt dışı destekli örgütler olarak da 4 adet organizasyon yapan kurum ve kuruluş var.
Bunları tek çatı latında birleştirecek ve tek elden planlama yapacak bir kuruluş gereklidir. CHP iktidar olsaydı, “Esnaf ve KOBİ Bakanlığı” kuracaktı.
Politikasızlık ve çözüm
TÜRKİYE’DE tüm ekonomi finans tuzağına düştü. KOBİ’ler reel sektörün bir parçasıdır. Bu nedenle KOBİ’leri ayağa kaldırmak istiyorsak, önce reel sektöre, yapısal çözümlere dayanan politikalara ağırlık vermeliyiz. CHP sanayileşme planı ile bunu sağlayacaktı.
Şimdi yapılması gerekenler şunlar olmaldır:
1 .Bu günkü kısa vadeli iktisat politikaları ve IMF reçeteleri tamamıyla terk edilmeli ve reel sektör ile finans sektörü arasında yeniden dengeyi kurabilecek, sektörel planlar yapılmalıdır.
2) KOBİ’lere ara eleman yetiştirecek lise düzeyindeki meslek okulları eğitimine ağırlık verilmelidir.
3) Özellikle KOBİ’lerin yoğun olduğu bölgelerde ve Anadolu’da, Üniversite-sanayi işbirliği rektörlerin inisiyatifinden çıkarılmalı. Objektif kurallara bağlanmalıdır.
4) Yerli malı kullanılması teşvik edilmelidir. Ancak eğer kurlar bugünkü gibi baskı altında tutulursa, ithalat ucuzlayacağı için, aramalı ithalatı avantajlı durumda olur. Zaten Türkiye’de en önemli sıkıntı da budur.
5) Devlet altyapı yatırımlarına kaynak ayırmalıdır. KOBİ’lerin yoğun üretim yaptıkları organize sanayi bölgeleri sıkıntı içindedir. Örneğin en büyüklerden birisi olan Halkalı Organize Sanayi Bölgesi’nde yıllardır altyapı ve imar sorunları devam ediyor.