Mortgage ipotekli satış demektir. Konut satışlarında güvence konutun kendisidir. Bu nedenle banka konut üstüne ipotek koyarak kredi verir. Kredi taksitleri bitince, konut üstünde olan bu ipotek kalkar. Eğer ödenmezse banka konutu satar ve parasını alır. Kredinin dörtte biri peşin ödenmiş olduğu için de, konut fiyatları düşse de bankalar ipotekli konutun satışından alacaklarını alır. Bu sistem bütün dünyada bu şekilde uygulanır.
Türkiye de ise bankalar bu sistemi de dejenere ettiler. Bazıları ipotek yanında ayrıca kefil istiyorlar. Çünkü para ödenmezse ayrıca satış işlemi ile uğraşmak istemiyorlar… Yani ellerini sıcak sudan, soğuk suya sokmaya üşeniyorlar. Nasıl olsa spekülatif düzeyde kar ediyorlar.
Konut kredilerinde Bankalar, ipotek ve faiz dışında şunları istiyor:
· Kefil,
· 600 TL ekspertiz ücreti,
· Yüzde 1 dosya masrafı,
· Deprem ve konut sigortası,
· Hayat sigortası,
Sigorta sisteminde, 1 Şubattan itibaren yeni bir düzenleme yapıldı. Yeni düzenleme ile banka kredilerinde ipotek, rehin gibi teminatlara ya da kefil yerine kefalet sigortası yapılabilecek. Kredi kullanan, kefalet sigortası yaptırıp, sigorta teminatı alacak ve sigortacı da borçluya kefil olacak. Daha da önemlisi yeni uygulama ile finans kurumları, kredi işlemlerinde kefalet sigortası talep edebilecek. Yani bankalar, bundan sonra şirketlere ya da tüketicilere, ‘sigorta şirketi sana kefil olsun, krediyi öyle vereyim’ diyebilecek.
Bu şartlarda bankalardan kredi alıp, faiz ve faiz yanında dosya parası gibi faiz dışı ödeme yapanlar artık birde kefalet sigortası için para ödemek zorunda kalacaklar.
Yeni sistemde tüketici lehine olan bir durum, sigorta şirketinin tüketiciye karşı inşaat şirketine kefil olmasıdır. Söz gelimi, yap – satçı İnşaatçı, sorumluluğunu yerine getiremezse ve konutu teslim etmezse, sigorta şirketi, yeni bir şirketle anlaşıp, inşaatın tamamlanmasını sağlayacak.
Öte yandan, bütün bankalar kredi kartları ile çekilen avans kredilerden aynı oran üzerinden ( aylık yüzde 2.02 yani yıllık yüzde 24.24 ) faiz alıyor. Kredi kartları gecikme faizi olarak ta yine hepsi aynı oranda ( aylık yüzde 2.52 yıllık 30.24 ) faiz alıyorlar. Buna karşılık, konut, taşıt ve ihtiyaç kredisi verirken farklı oranda faiz alıyorlar. Bu fark yüzde 50’ye kadar çıkabiliyor.
Yukarıdaki tablo, Konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerinde, bankalarca alınan en yüksek ve en düşük faizler temel alınarak hazırlanmıştır. 36 ay vadeli Konut kredisinde toplam geri ödeme bir bankada 117.723 lira tutarken, diğer bankada 131.236 liradır. Yani arada 13 513 lira fark var.
Konut alacak faizi ve faiz dışı masrafları hangi bankanın daha düşük aldığını bizzat konuşarak öğrenmelidir. İnternete güvenilmesin zira internette söylenenler bazen gerçeği tutmuyor…