Kayıt dışı işler yalnızca devletten götürmüyor… Hepimizden götürüyor… Kayıt dışı kalan kaynaklar, kamu hizmeti olarak halka dönmüyor… Kayıt dışı istihdam, işçi haklarından, işçinin refahından götürüyor… Üretimi engelliyor… İthalatın artmasına neden oluyor..
Üretim ve istihdam sorunlarının başında geliyor…
Genelde, vergi açısından şu sorunları doğuruyor…
1) Kayıt dışılığın yüksek olması , vergi kaçıranlar lehine haksız rekabet yaratıyor. Vergi vereni de kayır dışılığa zorluyor.
2) Kayıt dışılık potansiyel vergi imkanlarının kullanılmasını engelliyor. Bu defa hükümet vergi kaçırmayanların vergi yükünü artırıyor… Veya tüketim vergilerini artırıyor. Tüketim vergilerinin artması fiyatların artması demektir. Fiyatlar artınca birçok mala olan talep azalıyor. Talep olmayınca üretici malını satamıyor. Ya zarar ediyor… Veya işyerini kapatıyor. Bu gün KOBİ’lerin ve küçük esnafın sıkıntı içinde olmasının nedenlerinden birisi de budur.
Kayıt dışı istihdam’da ise…Temel neden istihdam üzerindeki aşırı vergi ve prim yükleridir… Örneğin asgari ücretli bir çalışanın işyerine maliyeti 100 ise, bunun 42‘si vergi ve prim olarak gidiyor…
Bu yük, birkaç İskandinav ülkesi hariç, diğer ülkelerden daha yüksektir… Örneğin OECD ülkeleri ortalaması yüzde 30 dolayındadır… Bizde yüzde 41’dir.
1) İstihdam üzerinde aşırı yük olması aynı zamanda vergi ve prim gelirlerini de düşürüyor… Çünkü bu yük işletmeleri kaçak veya düşük ücretle işçi çalıştırmaya zorluyor… İster istemez vergi ve prim gelirleri daha düşük kalıyor… Kayıtdışılıkla savaş için devletin idari giderleri de artıyor… Eğer bu yükleri düşürürsek, kayıtdışı istihdam azalacak ve toplam gelirler artacaktır.
2) Kayıt dışı istihdam piyasa düzenini ve rekabeti de bozuyor.
3) Kaçak işçi çalıştıran veya düşük ücret gösterip, maliyetlerini düşüren firmalarla, kayıt dışı işçi çalıştırmayan firmalar arasında rekabet bozuluyor… Dürüst çalışan işyerleri aleyhine haksız rekabet ortaya çıkmış oluyor.
4) Öte yandan, bu sorun emek yoğun yatırımları da önlüyor… Vergi, prim ve kıdem tazminatı yükünden kurtulmak isteyen firmalar, ‘’sermaye yoğun yatırım‘’ yapıyorlar… Ve sonuçta Türkiye‘nin işsizlik sorunu çözülmüyor…
Türkiye vergi kaçağını önlemek için, ÖTV ve KDV yüklerini düşürmelidir… İstihdam üzerindeki vergi ve prim yüklerini AB ve OECD ülkeleri ortalaması olan yüzde 30’lar düzeyine indirmelidir.