Devlet Planlama Teşkilatı rakamlarına göre, 1990-2001 yılları arasında illere yapılan devlet yatırımları sıralamasında Ardahan en sonda, 80. sırada ve Iğdır 57. sırada yer alıyor.
1990 Sovyetlerin dağılmasından sonra, Kars-Ardahan ve Iğdır’ın ekonomik açıdan stratejik önemi arttı. Kafkas ülkeleri ve İran, gerek sınır ücreti ve gerekse bu bağlamda ve sık sık önerdiğimiz serbest ticaret alanları için,
çok yüksek bir ticaret potansiyeli oluşturmaya başladı. Ne var ki siyasi iktidarlar bu işin farkına yaramadılar.
Gerçekten de Kars-Ardahan, Iğdır, bir ara sınır ticareti ile ekonomik açıdan canlanmaya başladı… Ancak, hemen arkasından Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ipi çekti… Sınır ticaretini ve özellikle mazot ithalatım durdurdu.
25 Mart 2003’te Bakanlar Kurulu, “sınır ticaret merkezleri kurulması”nı kararlaştırdı… Ancak hemen arkasından çıkan yönetmelik işi bürokrasiye boğdu… Ayrıca aynı yönetmelik kimin ne alıp ne satacağım Dış Ticaret Müsteşarlığı’na bırakıyor.
Zaten sınır ticareti uygulamasından artık halk anladı ki, siyasi iktidarların amacı sınır ticareti yaptırmak değil, kamuoyunun “neden böyle bir potansiyeli değerlendirmiyordun” şeklindeki baskısını engellemektir.
Kerem Karabulut’un yaptığı sınır ticaretinin önemiyle ilgili bir araştırmada Iğdır halkı, sınır ticaretinde devletin alt yapı eksikliğin; birinci sırada bir engel olarak görüyor. Yani Bakanlar Kurulu karar alıyor… Ancak lafta kalıyor… Arkasını getirmiyor. Alt yapı yatırımları yapmıyor.
Yine aynı araştırmaya göre, “Sınır ticaretinde hangi problemler çıkabilir?” sorusuna halkın yüzde 96’sı “Devlet işi durdurabilir” diye tahmin yapıyor.
2001 yılında, Türkiye’yi Asya Türk cumhuriyetlerine bağlayacak olan ve 450 milyon dolar Çin kredisi hazır “Kars-Tiflis demiryolu”nu da, zamanın Hazine’den sorumlu bakanı durdurdu.
Nahcivan’a komşu olması ve verimli toprakları, halkın gayretleriyle birleşince, Iğdır az-çok bir gelişme yaşadı… Kars ve Ardahan kan kaybetmeye devam ediyor… Çünkü, Kars ve Ardahan’da halkın ve sivil toplum kuruluşlarının çabaları, siyesi iktidarların engelini aşamıyor.
Kars ve Ardahan’a devlet altyapı yaparsa bölgenin potansiyel imkanlarını değerlendirmek fırsatı çıkar… Yap işlet devret modeliyle veya işbirliği ile devlet ne yapabilir?
1) Kış turizmi için potansiyel imkanlar var… Dünya kış olimpiyatları bu yörede yapılabilir.
2) Biyogaz üretimi yapılabilir.
3) Kars-Tiflis Demiryolu Projesi başlayabilir…
4) Bölgedeki madenler ve özellikle tuz madenleri çalıştırılabilir.
5) Hidroelektrik santralleri yapılabilir.
6) “Sınır ticareti” ve “Sınır ticaret merkezlerinde bürokratik engeller kalkabilir.
7) Bölgenin eksik altyapısı tamamlanabilir.
Devlet bunları yapmadan, özel sektörü bölgeye çekmek mümkün değildir. Siyasi iktidar neden yatırım yapmıyor? Çünkü Kars ve Ardahan, çağdaş çizgiden taviz vermiyor…