Önceki gün 3 bakan, Milli gelirde güncelleştirmeyi anlattı. M. Şimşek Kamu borç stokunu net borç stoku olarak ele aldı. Artık şoklara üç kat daha dayanıklıyız, borç riskimiz yok dedi. Bu yanlıştır. Net borç stoku , gerçek borç yükünü göstermez. Neden gösteremez: çünkü Net borç hesabında aslında hazinenin borcu olarak görünen ve faiz ödediği İşsizlik sigortası gibi fonlar borç kabul edilmiyor. Brüt borçtan düşülüyor. Net borç stoku Devletin nakit ihtiyacını gösterir. Hazinenin vadeli olarak aldığı ve faiz verdiği borçlarını , brüt borç stoku gösterir.
Hazine Kamu ‘’Net Borç Stoku ‘’ hesabını şöyle yapmaktadır:
2007 3.ÇEYREK KAMU BORÇ STOKU
|
|
MİLYAR YTL |
|
Toplam Kamu Borç Stoku (Brüt) |
358.5 |
|
– Merkez Bankası Net Varlıkları |
-39.9 |
|
– Kamu Mevduatı |
-37.3 |
|
– İşsizlik Sigortası Fonu Net Varlıkları |
-28.8 |
|
Kamu Net Borç Stoku |
252.5 |
Kamu net borç stokuna ulaşmak için, Kamu Borç Stokundan
( Brüt ) MB net varlıkları, Kamu Mevduatı ve İşsizlik sigortası fonu net varlıkları çıkarılıyor.
Kamu borcu, Kamunun faiz ödediği, bir vadesi olan ve vade sonunda nakden veya hesaben geri ödediği borçlarıdır. Borç idaresinin net borca ulaşabilmesi için, MB net varlıklarını, Kamu mevduatını ve İşsizlik sigortası Fonunu düşmesi yanlıştır.
MB Net varlıkları MB’ nin net dış varlıklar ve diğer varlık ve yükümlülükler toplamıdır. 2007 3. çeyrekte, MB net dış varlıkları 71.3 milyar YTL ve diğer varlık ve yükümlülükler eksi 31.6 milyar YTL’ dir. MB rezervlerine karşılık, Türkiye de 100 milyar dolar kısa vadeli yabancı sermaye (sıcak para) var. Bu sıcak para da aslında bir kısa vadeli borçtur.
Merkez Bankasının Net dış varlıkları, Net uluslar arası rezervlerini, orta ve uzun vadeli döviz kredilerinin (net ) ve diğer net dış varlıklarının ( yerli bankalar döviz cinsinden verdiği net borç hariç ) toplamı olarak tanımlanıyor.
Kamu mevduatının kamu borcundan indirilmesi yanlıştır.
Birisi borçtur, birisi nakit varlıktır. Kamu bu Mevduat için faiz alıyor. Bu faiz bütçeye gelir kaydediliyor. Borçtan indirilmesi halinde çift sayma olacaktır. Kaldı ki, bu mevduatın çoğu, tahakkuk etmiş ve ödenmek üzere olan nakitlerdir. Örneğin aybaşında kamu çalışanlarına ödenecek maaşlar, TÜBİTAK’ın yaptırdığı araştırmalar için ödeyeceği bedeller veya Müteahhitlerin tahakkuk etmiş ve ödenmemiş paraları bankada beklemektedir. Bunlar kamunun nakit imkanlarıdır. Kamu borcunu azaltmazlar.
HAZİNE İŞÇİNİN PARASINA EL KOYDU
İşsizlik Sigortası Fonu net varlıkları zaten kamunun borç olarak kullandığı fondur. Bu fon, işsizlere ödenmek üzere işçinin ve işverenin ödediği primlerden oluşmaktadır. Hazine bu fonu borç olarak kullanıyor. Faiz ödüyor. Vadesi geldiğinde geri ödüyor. Bu nedenlerle kamu borcudur. Net borç stoku için, bu borcu yok saymak yanlıştır.
Geçmişte tasarruf teşvik kesintilerini de hazine borç olarak aldı ve kullandı. Net borç stoku bu nedenle düşük gösterildi. Ancak sonunda bu kesintiler sahiplerine ödendi.
Bakanlar Milli gelir hesabı değişmekle, borç sorununun kalmadığını vurguladılar. Oysaki Özel sektörün dış borç ödeme imkanı değişmedi. Kur artışı veya uluslar arası riskler , özel sektörün kısa vadeli borçlarında , iflaslara ve daralmalara neden olacaktır.
TÜRKİYE’NİN DIŞ BORCU (2007 III.ÇEYREK)
|
|
Milyon YTL |
|
Kamu Dış Borç Stoku |
86.5 Milyon YTL |
|
Özel Sektör Dış Borç Stoku |
177.6 Milyon YTL |
|
Türkiye’nin Dış Borç Stoku |
264.1 Milyon YTL |
Gerçekte AB tanımlı Borç stoku ile Brüt Borç stoku birbirine yakındır. Siyasi iktidar AB’ ye uyum sürecinde neden AB tanımlı Borç stokunu kullanmıyor?