Meclise hükümet tarafından verilen kanun tasarıları ve milletvekilleri tarafından verilen kanun teklifleri içinde çoğunun konusu vergi, harç ve caza artırımıdır.
Ekonomi yönetimi 2023 ortasında işe başladığında, sürekli rasyonel politikalar dedi ve fakat maalesef yürütemedi. Mali disiplin dedi, 2026 bütçe tasarısında kamu harcamalarında artış ve vergi gelirlerinde artış, beklenen enflasyondan yüksektir.
Yani, ekonomi yönetimi mali disiplinin harcama ayağını tutturamadı bu defa, 2023 ten beri vergi, harç, cezaları artırdı. Yasalaşan vergi artışları yanında Mecliste daha birçok yasa tasarısı da var.
Bugüne kadar, zengin ve fakirin aynı miktarda ödediği, KDV ve ÖTV, harçlar ve cezalar artırıldı. Halk yoksullaştı.
Serbest meslek vergileri artırıldı.
Emlak vergisi artırıldı.
Şimdi, AKP’nin Meclis’e sunduğu yeni vergi paketiyle konutlarda yıllık kira gelirinin 47 bin TL’ye kadar olan kısmındaki istisna kaldırılıyor. Ev sahiplerinin devlete ödeyeceği vergi bugünkünün yaklaşık 2 katına çıkacak. Vergiler kiralara yansıyacak. Hükümet de neden kiralar artıyor diyor.
Noter harçları da artırılıyor.
Kriz dönemlerinde, talebin kısılması yanında hükümetlerin üretimi teşvik etmesi, mal arzını artırması gerekir.
Ne var ki, tersine yatırım ve üretim üzerindeki vergi ve yükümlülükler arttı.
Üretim üzerinde, Kurumlar vergisi, muhtasar vergisi, damga vergisi ve kar dağıtımda gelir vergisi var. Emlak vergisi var. Diğer yerel vergiler var. Ticaret odası aidatları yüksektir.
Kar dağıtılması halinde 10 milyon kar eden bir şirketin, 6 milyonu ortağa, 4 milyonu vergiye gidiyor.
Dahası, Hükümet şirketler üstünden istihdam yaratıyor. Şirketler;
- Avukat,
- Yeminli Mali Müşavir,
- İşyeri hekimi,
- İşyeri güvenliği uzmanı,
- Çevre mühendisi,
- Elektrik mühendisi, çalıştırmak zorundadır.
Bu kadar yük üstüne birde güven sorunu olunca, sonuçta özel sektörü bu kadar zorlayınca, sermaye yurt dışına çıkıyor. 2025 bazı aylar yurt dışına çıkan sermaye, giren sermayeden daha fazla oldu.
2024’te Ticaret Bakanlığı yurt dışında yatırımların 60,1 milyar dolar olduğunu açıkladı. Bu bilinendir. Ben bilinmeyenlerin daha fazla olduğunu tahmin ediyorum.
Türkiye vergi reformu yapmalı ve aşırı vergi yükünden kurtulmalıdır.
Aşırı vergi yükü teknik anlamda hesaplanan vergi yükünden daha farklı bir anlam taşır. Vergi sadece kamu harcamalarının finansman aracı değildir. Aynı zamanda iktisadi ve sosyal yapı üzerinde de etkileri vardır. Üretim ve tüketim kararlarını etkiler. Üretim ve tüketimde veya üretim ve tüketim arasında, marjinal ikame oranlarını değiştirir.
Verginin ortaya çıkardığı olumsuz etkiler nedeniyle, verginin ekonomi üzerindeki yükü, mükelleflerin yaptıkları vergi ödemesini aşıyorsa, o zaman aşırı bir yük var demektir.
Aşırı vergi yükü üretimi ve yatırımları düşürür ve fakat aynı zamanda vergiye olan tepkiyi de artırır. Vergi kaçırma ve vergiden kaçınma artar.
Bütçede ciddi tasarruf önlemleri almak gerekir. Kamu harcamalarında etkinliği artırmak, bütçe içinde yatırımların payını artırmak gerekir. Aksi halde vergi mükellefi yine vergiye karşı tepki duyar.