Baştan beri AKP Hükümetleri, konut sektörünü rant alanı olarak kullandı. Aynı zamanda, TOKİ kanalı ile bazı müteahhitlere ve kamuoyunda tartışılan bazılarına gelir ve servet transferi yaptı.
TOKİ ve İstanbul Belediyesi’nde KİPTAŞ yandaşlara konut yaparak, kamu imkanlarını siyasi popülizmde kullandı. KİPTAŞ’ın nerede ve kimlere konut yaptığını herkes biliyor. Söz gelimi, Dudullu TEM üstündeki Yeşil Vadi Konakları, resmen yandaşlara tahsis edildi. Çekmeköy’den gelen yol genişletilmesin diye de yola yakın cami yapıldı. Gerçekte ise cami için daha elverişli ve daha geniş alanlar vardı.
Görevi sosyal konut yapmak olan TOKİ’ ye imar yapma yetkisi de verildi. Müteahhitler belediyelerden imar izni almak için bir yıl uğraşıyor. TOKİ altyapısına bakmadan, çevre problemine bakmadan, bir gecede proje onaylıyor. Devlet kendi eliyle piyasada haksız rekabet yaratıyor, TOKİ tekeli oluşturuyor.
Bunun içindir ki; 2022’de inşaat sektörü birinci ve ikinci çeyrekte GSYH’ büyümenin çok altında kaldı ve 3.çeyrekte de yüzde 14,1 oranında daraldı.
Hükümet kamu bankalarını da konut popülizminde kullanıyor. Ucuz kredi ile komut edindirme diyor ve fakat konut fiyatları bir gecede fırlıyor.
Hükümetin yanlış konut politikasına pandemi de eklenince konut fiyatları balon yaptı. 2021 Kasım ayı ile 2022 Kasım arasında son bir yılda konut fiyatları Borsa ile yarıştı. 2022 yılında, finansal yatırım araçları zarar getirdi. Borsa yüzde 46, 71, konutlar ise daha yüksek yüzde 54 oranında reel getiri sağladı.
Son beş yılda da konut fiyatlarında reel artış, altından sonra ikinci sırada geliyor. 2017 sonunda altına 100 lira yatıranın parası , 2022 sonunda satın alma gücü olarak 200,84 lira oldu. Konuta 100 lira yatıranların parası ise 178,26 lira oldu.
Bugün bırakın asgari ücretliyi, normal işçi ve memurun aylık taksitle konut alma imkanı tamamıyla ortadan kalktı.
Öte yandan, Hükümetin konutu rant alanı olarak görmesi üstüne pandemi de gelince son beş yılda konut fiyatları reel olarak finansal yatırım araçlarına göre daha fazla arttı. (Aşağıdaki tablo)
Öte yandan konut alan yabancıya vatandaşlık verildiği için, yabancıya satışlar yüzünü doğuya döndü. 2022 yılında Ruslara 16 bin 312 konut satıldı. İkinci sırada 14 bin 250 konut ile Arap ülkeleri ve üçüncü sırada İran geldi. 2017 öncesi batı ülkeleri ilk sırada idi. Türkiye’nin demokrasi ve hukukun üstünlüğünde geri düşmesi ile batı ülkelerinden talep düştü. 2022 tüm batı ülke vatandaşları yalnızca 5090 konut aldı.
Sonuç olarak; devletin görevi sosyal konut yapmaktır. Bugünkü iktidar ise konutu rant kapısı yaptı.