Son beş yılda Türkiye’nin dış ticaret açığı toplamı 197 milyar dolar oldu.
Aynı dönemde ithalat artışı , ihracat artışından hızlı oldu.
Gelişmekte olan ekonominin yatırım ve teknoloji ithali için makul düzeyde bir dış ticaret açığı vermesi normal olabilir. Ancak dış ticaret açığının boyutu ve her yıl daha çok artması Türkiye’nin rekabet gücünün de giderek düştüğünü gösterir.
Rekabet gücümüzün düşmesinde uygulanmakta olan dalgalı kur sistemi etkili oldu. Türkiye 2001 krizinden sonra Doğu Avrupa ülkeleri dahil birçok gelişmekte olan ülkede uygulanmakta olan ‘’Kontrollü kur sistemine’’ geçmiş olsaydı rekabet gücünü bu kadar hızlı kaybetmezdi.
Kasım 2002 ayındaki , 1995 bazlı MB reel kur endeksini 100 olarak alırsak , Eylül 2007 itibariyle reel kur endeksi 144.6 olur.
Bu demektir ki , aradan geçen 5 yıl içinde döviz sepeti karşısında YTL yüzde 44.6 oranında değer kazandı. O gün 1 dolar 0.77 Euro’dan oluşan döviz sepetinin değeri 2.981 YTL idi. Eylül 2007 de aynı sepetin MB reel kur endeksine göre 4.310 YTL olması gerekirdi. Oysaki bu günkü değeri , 2.670 YTL ‘dir.
Başka bir ifade ile İhracatçının 2002 yılına göre rekabet gücünü koruması için , bu gün bir döviz sepeti karşılığı ihracattan eline 4.310 YTL geçmesi gerekirdi. Bir ihracatçının döviz sepeti karşılığı şimdi ihracattan eline 2.670 YTL geçiyorsa , diğer ülkelere karşı rekabet gücü düşmüş demektir. Örneğin Çin parası Yuan aynı şekilde değerlenmedi.
GÜÇ KAYBI
YTL’ nin aşırı değer kazanmasının getirdiği kayıpların bir kısmı verimlilik artışlarıyla telafi edildi. Bir kısmı gelir ve kurumlar vergi oranları’ nın düşürülmesi yoluyla telafi edildi . Bir kısmı ihracat malı üretiminde Değerli YTL nedeniyle daha ucuza gelen ithal aramalı kullanılarak karşılandı. ( İhracatçıların kendi açıklamalarına göre bu oran birçok sektörde yüzde 60- yüzde 70 ‘tir. ) Ancak ne yaparsak yapalım , Değerli YTL’ nin getirdiği rekabet kaybının tamamını karşılamak mümkün değildir. Kaldı ki düşük olmasaydı, verimlilik artışı rekabet gücümüzü daha çok artıracaktır.
MB reel kur endeksine fiyat ve kur değişmeleri de yansıyor. Ayrıca YTL’ nin aşırı değerli olmasını şuradan da çıkarabiliriz: Euro dolar karşısında değer kazanıyor. Ancak YTL karşısında değer kaybediyor.
Değerli YTL’ nin getirdiği en önemli sonuç,Küresel ve mali disiplin gibi diğer nedenlerle birlikte , enflasyonun daha hızlı düşmesini sağlamak oldu. Ancak eğer bir kur artışı olursa , enflasyonda eskisi kadar olmasa da yeniden bir artış olacaktır. Ekonomide daralma ortaya çıkacaktır.
(YARIN DEVAM EDECEK )