İki-üç yıl öncesine kadar ihracatta nereye gittiğimizi biliyorduk… 2001 kriziyle iç talep daralınca, ihracata yüklendik… Sonuçlarını da aldık. Anka ajansının 2000 yılını baz alarak yaptığı ihracat miktar endeksine göre, 4 yıl içinde toplam ihracat miktarı iki katına çıktı.
Yüksek faiz ve düşük kur’a rağmen ihracattaki artış devam etti. 2003 yılından sonra kurlardaki hızlı gerileme, ihraç malları fiyatlarının artmasına neden oldu. Milli parası aynı ölçüde değer kazanmayan diğer ülkelere göre rekabet gücümüz azaldı. Bu gün YTL, MB reel kur endeksine göre yüzde 50 dolayında değerlidir. Madalyonun tersi döviz kurları da aynı oranda düşüktür.
Bu güne kadar düşük kura rağmen ihracatımız artmıştır. Çünkü ihracatta fiyat dezavantajına karşı, içeride bazı avantajlar ortaya çıkmıştır:
1) 2000 yılından bugüne kadar , imalat sanayinde çalışan başına verimlilik yüzde 30 oranında artmıştır. Bu artış nedeniyle üretim maliyetleri düşmüştür… İhracatçı, ihraç malını daha ucuza mal ederek, zarar etmekten kurtulmuştur.
2) İhracatçı, üretimde kullandığı aramalı ve hammadde oranını artırmıştır. O kadar ki bugün ihracatçı üretimde yüzde 70-75 oranında ithal aramalı ve hammadde kullanmaktadır. Düşük kur nedeniyle ithalat ucuzladığı için ihracatçının üretim maliyetleri de kullandığı aramalı ve hammadde oranına göre düşmüştür. Başka bir ifade ile liranın aşırı değer kazanmasının etkisi, ihracatta yaratılan katma değeri olumsuz etkilemiş ve olumsuz etkiyi de, aramalı ve hammadde ithalat fiyatlarında kurdan dolayı ortaya çıkan ucuz ithalat telafi etmiştir.
3) İşçi ücretlerinde reel gerileme de ihracatçının üretimde reel işgücü maliyetlerini düşürmüştür… Örneğin son 4.5 yılda, imalat sanayinde işgücü maliyetleri dörtte bir oranında düşmüştür.
|
|
ÇALIŞAN BAŞINA VERİMLİLİK |
İHRACATTA REEL İŞGÜCÜ MALİYETİ |
|
|
|
|
|
2000 |
100.0 |
100.0 |
|
2001 |
99.0 |
85.8 |
|
2002 |
108.8 |
79.7 |
|
2003 |
116.9 |
74.7 |
|
2004 |
126.5 |
75.7 |
|
2005 |
130.0 |
76.1 |
|
|
|
|
İhracatta kur dışındaki avantajlar giderek azalmaktadır… İhracatçının kar marjı da daralmıştır… Bu şartlarda ihracatta bir duraklama yaşanması kaçınılmazdır… ‘’Aksi halde geçen yıllara kadar ihracatta yüzde yüz kar olması gerekirdi’’
Mamafih, 2004 yılında bir önceki yıla göre yüzde 33 arttı… Ancak bu seneki ihracatımız geçen seneye göre ilk 8 ayda yüzde 9.7 arttı…
Liranın sürekli değer kazanması, sonunda ihracatın çökmesine neden olacaktır.