Dün bu köşede sabit sermaye yatırımlarını artırmak için her şeyden önce özel tasarrufları artırmak gerektiğini ve önemli bir sorun olarak yatırım- tasarruf açığının dış kaynaklarla karşılandığını ifade etmiştim.
1)Yatırım – tasarruf açığını kapatmak için, doğrudan yabancı yatırım sermayesini sabit sermaye yatırımlarına yönlendirmek ve yurt dışındaki paraları geri getirmek gerekir.
Merkez Bankası verilerine göre Türk vatandaşlarının ( Yerleşiklerin ) yurt dışında çeşitli yatırımları ve varlıkları var. Yerleşiklerin yurt dışına çıkardıkları sermaye 2012 yılına göre 2016 başında 17.6 milyar dolar arttı. Yani yabancı sermaye çıkışına engel olamadığımız gibi, kendi paramızı da yurt içinde tutamıyoruz.
Doğrudan yabancı yatırım sermayesi mevcut bir işletmeyi satın almak için geliyor ve ilave üretim yaratmıyor. Doğrudan sabit sermaye yatırımı için gelecek yabancı sermayeyi ve Türk Vatandaşlarının yurt dışında tutukları sermayeyi çekmek için, en önemli garanti, mülkiyet garantisidir. Bu garantide ancak, tarafsız yargı ve hukuk düzeni ile sağlanabilir.
Elimizde bir istatistik yok, ancak birçok insanın bu günkü ekonomik, siyasi ve sosyal koşullardan, özellikle insan hakları ve demokratik özgürlükler konusundaki sorunlardan dolayı rahatsız olduğunu duyuyor ve dinliyoruz.
Özetle, İnsan hakları demokratik özgürlükler ve hukuk düzeni yatırımın önemli bir altyapısıdır.
2)Dün ve bu gün yatırımların önündeki en büyük engel bürokrasidir. Özellikle imar konusunda kamu kurumları arasında yetki ve sorumluluk çatışması, yatırımları engelliyor. Yasal düzenleme ile yatırımcı yapacağı yatırımın konusuna göre tek bir bakanlıkla muhatap olması gerekir.
3) Üretim dışa bağımlı olmaktan çıkarılmalıdır. Üretimde ve ihracat malları içinde ithal aramalı ve hammadde olarak girdi oranları yarıdan fazladır. Bu durum hem cari açığı artırıyor. Hem de yurt içinde aramalı yatırımlarını engelliyor.
Üretim ve İhracat malındaki yüksek oranlı ithal aramalı ve hammadde girdisi yerine iç üretiminin teşvik edilmesi gerekiyor. Bunun için aramalı üretimine ilave teşvikler vererek, ithal malına göre daha cazip hale getirmek gerekiyor.