Türkiye İstatistik Kurumu , 2018 Ekim ayı , finansal yatırım araçlarının getiri oranlarını açıkladı. 2017 Ekim- 2018 Ekim , son bir yılda TÜFE ‘ye göre hesaplanan reel getiri olarak , Dolar , Euro ve Altına yatırım yapanlar kazandı. Borsa , mevduat faizi ve Devlet iç borçlanma senetlerine yatırım yapanlar ise kaybetti.
Mevduat faizinin son bir yılda, TÜFE’ ye göre brüt reel faiz getiri oranı eksi 11.23 oldu. Bunun nedeni enflasyonun , faizlerden daha hızlı artması ve mevduat faizlerinin geride kalmasıdır
En yüksek reel kayıp Borsada oldu. Borsa analistleri temettü az dağıtıldı diye bir takım gerekçeler öne sürseler de , temel sorun ekonominin aşırı kırılgan ve Borsa’nında spekülasyona ve maniplasyona açık olmasıdır. Yabancıların Borsadaki payı yüzde 63 ile yüzde 64 arasında değişiyor. Yabancı haraketi de borsayı etkiliyor.
| 4 YIL ÖNCE 100 LİRANIN BU GÜNKÜ REEL DEĞERİ (TÜFE’YE GÖRE ) | |||||
| 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | BU GÜNKÜ REEL DEĞERİ | |
| MEVDUAT FAİZİ (BRÜT) | -2,44 | 2,39 | -1,64 | -11,23 | 87,19 |
| BİST 100 ENDEKSİ | -4,43 | -7,08 | 21,28 | -28,30 | 77,21 |
| AMERİKAN DOLARI | 20,63 | -2,03 | 6,85 | 26,91 | 160,26 |
| EURO | 7,09 | -3,99 | 13,85 | 24,08 | 145,25 |
| KÜLÇE ALTIN | 13,70 | 7,74 | 7,70 | 20,29 | 158,70 |
| DEVLET İÇ BORÇLANMA SENETLERİ | -2,18 | 5,68 | -6,63 | -27,34 | 70,14 |
| TÜFE | 7,58 | 7,16 | 11,90 | 25,24 | – |
Dolar son yılda ve son dört yılda da en yüksek getiriyi sağladı. Bundan sonra ne olur ? Kur üstünde İki türlü baskı var… Birisi .. TL aşırı değer kaybetmiştir . Merkez Bankası Ekim ayı TÜFE bazlı reel kur endeksine göre , Dolar TL’ ye göre yüzde 31 daha değerlidir. Ekim ayı için Denge kuru 3.85’tir ve bu dolar kurunda aşağıya doğru bir baskı yaratıyor.
Öte yandan, iktisadi istikrar sorunu , siyasi iktidarın yanlış kararları , Türkiye’nin dış borçları çevirme riski, dış politikada sorunlar da tersine kurlara artış yönünde baskı yapıyor.
Mamafih , Moody’s te ,’’Küresel Makro Görünüm 2019 -2020 ‘’ raporunda Türkiye ‘nin dış şoklara karşı duyarlı olduğunu belirtiliyor. Bloomberg Economics’ e göre de ‘’ Gelişmekte olan ülkeler arasında Türkiye ‘nin dış şoklara karşı en kırılgan ülke ‘’ olduğu vurgulanıyor.
Külçe altın , dolarla başa güreşiyor. 4 yıl önce 100 liralık altın alanların bu gün bu paralarının değeri 158.70 liraya çıktı.
Dünyada Merkez Bankaları , Rezervlerini çeşitlendiriyor . Dolar yanında Euro ve Altın da tutuyor. Bizim MB rezervleri içinde de altının payı arttı. Ayrıca bizde yüksek enflasyon dönemlerinde , halk enflasyondan korunmak için altın alıyor ve Altına talep artıyor. Dünyada Altın rezervi en yüksek olan ABD’ dir. (Aşağıdaki Tablo )
DÜNYADA EN YÜKSEK ALTIN REZERVİ OLAN 10 ÜLKE :
ÜLKE ALTIN REZERVİ (TON )
1. ABD 8.133,5
2.Almanya 3.369.9
3.IMF 2.814,O
4.İtalya 2.451,8
5.Fransa 2.436,0
6.Rusya 1.944,0
7.Çin 1.842,6
8.İsviçre 1.040,0
9.Japonya 765,2
10.Hollanda 612,5
22.Türkiye 240,2
Kaynak : Dünya Altın Konseyi
Finansal yatırım araçları reel getiri tablosu spekülasyonun da boyutunu gösteriyor. 100 liralık bir yatırımın reel değeri 4 yıl sonra Borsada 77.21 liraya düşerken, altında 158.70 ‘ e çıkıyor. Enflasyon şişkinliği de yok … Buna rağmen arada 81 puan fark var. Bu fark aynı zamanda ekonomide yüksek kırılganlığa neden oluyor.