2008 yılı, Temmuz – Ağustos-Eylül, üçüncü çeyreğinde GSYH’ da ki büyüme yüzde 0.5 oldu.
GSYH’ le ekonomide belirli bir süre, örneğin üç aylık dönemde veya bir yıllık dönemde üretilen katma değerlerin toplamıdır. Ya da aynı dönemde yaratılan nihai mal ve hizmetlerin toplamıdır. Büyümede sabit fiyatlarla üretilen katma değer toplamında, bir önceki yıla göre meydana gelen artıştır.
Öte yandan büyümenin hesap edildiği dönemde, nüfusta artıyor. Dolayısıyla artan GSYH daha çok kişiye bölünüyor. Bu nedenle fert başına GSYH’ yı hesaplamak için artan nüfusu da dikkate almak gerekir.
Türkiye de nüfus artış hızı yüzde 1.2 dolayındadır. Yani yüzde 0.5 global büyüme oranının altındadır. Başka bir ifade ile fert başına büyüme oranı hesap edilirse, büyüme oranı eksi çıkacaktır.
Gerçek refahı Fert başına büyüme oranı göstermektedir. Global büyüme oranının yüzde 0.5 ve fert başına büyüme oranının eksi çıkması, ekonomik krizin en belirgin göstergesidir.
Bu sene, ilk çeyrekte önce yüzde 6.6 olarak ilan edilen büyüme oranı sonra TÜİK tarafından yüzde 6.7 olarak revize edildi. Yüzde 1.9 olarak ilan edilen ikinci çeyrek büyüme oranı da, üç ay sonra yüzde 2.3 olarak revize edildi. Şimdi ilan edilen yüzde 0.5 olarak ilan edilen büyüme oranının, mart ayında yeniden revize edilmesi ve daha büyütülmesi olasıdır. TÜİK’ in ne yapacağını kimse bilemez. TÜİK geçen seneki büyüme oranlarında daha yüksek oranda revizyon yapmıştı.
YÜZDE 100 SAPMA OLUR MU?
GSYH bir tahmindir. Bu tahmin bazen Tarımda, kuraklık veya aşırı bolluk nedeniyle sapabilir. Bu sapmanın yüzde 5 veya 10 dolayında olması da normaldir. Ancak TÜİK, geçen sene üçüncü çeyrek büyüme oranını önce yüzde 1,5 açıklamış, üç ay sonra bu oranı yüzde 100’ den fazla artırarak 3,3’ e çıkarmıştır. Şimdi ikinci çeyrek büyüme oranını da 1.9’ dan, 2.3’e çıkarmakla, yüzde 21 sapma yapmıştır. Büyüme tahminlerinde bu kadar büyük sapmalar, büyüme rakamlarına olan güveni sarsar.
Öte yandan 3. çeyrekte imalat sanayinde büyüme oranı -1,1 oldu. İnşaat sektöründe ise -4,3 oldu. Bu demektir ki, bu iki sektör sürükleyici sektörlerdir. Her iki sektörde, istihdam yaratan sektörlerdir. Bu sektörlerde eksi büyümenin ortaya çıkmış olması, hem 4. çeyrekte büyümenin eksi çıkmasına hem de işsiz sayısının artmasına neden olacaktır. Eğer TÜİK büyüme oranları ile yeniden oynamazsa, 2008 ortalama büyüme oranı yüzde 2’ nin altına düşecektir.