TOPLAM Gayri Safi Milli Hasıla sıralamasında Türkiye, dünyada 17’nci sırada yer alıyor… Buna karşılık Satınalma Gücü Paritesi’ ne göre kişi başına gelir endeksi sıralamasında Avrupa Birliği içinde son sırada yer alıyor… O kadar ki, piyasa ekonomisine yeni geçen Doğu Bloku ülkelerinin tamamı fert başına gelir endeksi sıralamasında bizi geride bıraktı.
Fert Başına Milli Gelir hesabı iki türlü yapılıyor…
Doğrudan doğruya yapılan Fert Başına Gayri Safi Milli Hasıla tahminleri, bir yıl içinde ülkede yaratılan katma değer, yani Gayri Safi Milli Hasıla, nüfus sayısına bölünüyor… Bu yolla kişi başına GSMH bulunuyor…
Satın Alma Gücü Paritesi’ ne göre ise, çeşitli ülkelerde aynı miktarda gelirin, ne kadar mal ve hizmet satın alacağına bakılıyor… Örneğin aynı mal ve hizmet sepetini, Türkiye’de 1000 dolara, ABD’de de 3000 dolara alıyorsanız, o zaman sizin 1000 dolarlık geliriniz, ABD’nin 3000 dolarlık gelirine eşittir…
Avrupa’nın fakiri
YUKARIDA ifade ettiğim gibi, Satın Alma Gücü Paritesi’ne göre hesaplanan kişi başına gelir olarak Türkiye, Avrupa’nın en fakir ülkesidir.
Bazen, Rusya’da maaşlar 200-300 dolar deniliyor… Oysa ki, “Önemli olan bu para ne satın alıyor? Geçimi ne oranda sağlıyor? Örneğin kiralar da 40-50 dolarsa, mesele yoktur…”
Şimdiye kadar “Türkiye’de, halkın geliri düşük… Ancak kırsal kesimde geçim daha kolay olduğundan ve büyük aileler ağırlıklı bir toplum yapısı nedeniyle, kimse sıkıntı çekmiyor” diyorduk… Ancak şimdi son yıllarda bunu da söylemek mümkün değil… Çünkü:
1) Kamu harcamaları kısılacak… AKP seçim ekonomisi uyguladı. Bütçeyi ilk 6 ayda bitirdi. Bütçe harcamaları kısıldı. Ayrıca iç ve dış borç ve faiz dışı fazla verebilmek için, son yıllarda altyapı yatırımları azaldı… Yatırımların azalması, kırsal kesimde de işsizliğin artmasına ve gelirin düşmesine neden oldu… Ayrıca, fakir-fukara, yeşil kartı da olsa, hizmet verilmediği için ve sağlıkta kargaşa yaşandığı için artık bedava sağlık hizmetinden yararlanamıyor. Kaldı ki seçim bitti, yeşil kartların bir kısmı da iptal edildi.
Gelir dağılımı
2) GELİR dağılımı o kadar bozuldu ki, en düşük gelirin satın alma gücü kalmadı. Örneğin, tarımdan birinci basamaktan emekli birinin aylığı 300 YTL dolayındadır. Yani tarımdan emekli birinin Euro cinsinden aylık geliri 170 Euro ve günlük geliri, 5.5 Euro’dan az eder…
Avrupa Birliği’nin beceri eğitimi için yaptığı yardımlarda, kursa devam edenlere ayrıca günde 18 Euro verilmesi kuralı var… Siz devlet olarak bir emekliye günde 5.5 Euro’dan az veriyorsunuz… Bu şartlarda Türkiye neden Avrupa’nın en fakir ülkesi olmasın?
Sorun fakirlikle sınırlı kalmıyor… İnsanların mutsuzluğu artıyor… 1960’lı yıllarda Türkiye ile Yunanistan’ın fert başına gelir seviyesi yaklaşık aynıydı… Bugün bizim 2.5 katımız… 15 yıl öncesine kadar, et ve ekmek sıkıntısı çeken Doğu Avrupa ülkeleri bugün bizden zengin… Biz vatandaş olarak utanıyoruz… Bizi bu duruma sokanlar utanmıyor.