1963 yılında ilk beşi yıllık kalkınma planı uygulamaya girdi.. Bu plan hedefleri içerisinde bölgeler arasındaki kalkınmışlık farkını en aza indirme hedefi vardı..
1982 yılından sonra yatırım teşvikleri artırıldı.. Doğu ve Güney doğu illeri öncelikli yöreler olarak ilan edildi.. Bu bölgeler bazı yatırımlar yapıldı.. İstismar edenler oldu.. Yarım kalan yatırımlar oldu.. Ancak , sorun sistemde değildi.. Sorun bu sistemi popülist amaçlı olarak kullanan siyasilerde idi.
Ayrıca , Geri kalmış yörelere devlet tarafından altyapı yatırımı yapılmadı. IMF ‘den sonraki hükümetler ve en son AKP , faiz dışı fazla oranını tutturmak için bütçede yatırımlardan kıstı.
Avrupa Birliği ile yapılan Gümrük Birliği Anlaşmasında da teşviklere sınır getirildi.. Buna karşılık geri kalmış yörelere ve bölgelere devletin yardım yapması , teşvik vermesi serbest bırakıldı.
AKP DOĞUYU İHMAL ETTİ,..
Doğu ve güney doğu en fazla AKP iktidarı döneminde ihmal edildi.. üç yönden ihmal edildi..
- Bİrincisi AKP hükümeti faiz dışı bütçe fazlası vereceğim diye Doğu Anadolu’ya yapılması gereken altyapı yatırımlarını kıstı..
- İkincisi Popülist politika uygulayarak 33 ili 49 ile çıkardı..Böylece geri kalmış yörelere yatırım yapmanın bir önemi kalmadı.
- Üçüncüsü geri kalmış yöre yatırımları için verilen nakit sübvansiyonları kaldırdı.
- Çiftçiye yapılan devlet yardımları IMF ’nin talebi ile azaltıldı.. Çiftçiye verilen kredi faizi desteği kaldırıldı.
Devletin kendi ilan ettiği rakamlara göre , 2006 yılında yatırım için verilen her yüz liralık teşvikin , 36 lirası Marmara bölgesi için verilirken , yalnızca 3 lirası doğu Anadolu için verildi.
Doğu Anadolu’da 8 milyona yakın insan yaşamaktadır.. Toplam nüfusumuz içindeki payı yüzde onu geçiyor.. Buna karşılık bu bölgeye toplam teşvikli yatırımların yüzde üçü gidiyor..
ŞEHRE GÖÇ
Öte yandan , Türkiye ‘de özel yatırımlar da on ile yığılıyor.. Örneğin 2006 yılında toplam özel yatırımların yarıdan çoğu ( yüzde 54 ) on ilde yapıldı. Yine toplam ihracatın yüzde doksanı on ilden yüzde onu ise kalan 71 ilden yapıldı..
Doğu Anadolu ve göç olayı , yıllardır Türkiye’nin en önemli ekonomik ve sosyal sorunu olarak duruyor.. Bir yandan devlet altyapı yapmadı.. Devlet altyapı yapmayınca elbetteki özel sektörde üstüne yatırım yapmaz.. Hatta doğu Anadoluda özel sektörün akar sular üstüne elektrik santralleri yapma talepleri de bu güne kadar tamamlanmadı.
Bu şartlar altında hem göç durmayacaktır.. Hem de doğu Anadolu bölgesi giderek daha fakirleşecektir.
DOĞU NASIL KALKINIR
Doğu kalkınması için önce siyasi iktidarın buna niyetli olması gerekir.
- Her şeyden önce bölgede devletin altyapı eksikliğini tamamlaması gerekir.
- Yine siyasi iktidar eğer niyetli ise ve popülist bir amaç gözetmiyorsa, doğuya yapılan yatırımı il bazında değil , yatırım bazında ve seçerek değerlendirmesi gerekir.
- Bölge kalkınmasına yararlı olacak yatırımlara da devletin yüksek teşvikler vermesi gerekir.
- Öte yandan Doğu Anadolu için önemli bir ekonomik imkan , sınır ticaretidir. Sınır ticaretinin dış ticaret müsteşarlığından alınarak il valilerine verilmesi gerekir.
- Sınır ticaret Merkezlerinin her sınır kapısında açılması gerekir.