Geçen sene Ekim ayında , Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) oranı yüzde 2.84 idi. Bu sene Ekim ayında bu oran yüzde 17.28 oldu.
Yine Ekim ayında İmalat sanayiinde ÜFE oranı yüzde 18.86 ve Ara malında ÜFE oranı yüzde 24.30 oldu.
Üretimde girdi olarak kullanılan ithal aramalı ve hammadde oranı yüksek olduğu için , kur arttıkça üretim maliyetleri de artıyor.
ÜFE ‘nin yarattığı maliyet artışı perakende fiyatlara yansıyacağı için Tüketici fiyatları da artmaya devam edecektir.
Ancak asıl sorun Ekim ayında ÜFE ‘nin bir yıl öncesine göre yüzde 600 oranında artmasıdır. ÜFE’ de bu kadar yüksek kırılganlık ,istikrar sorununun kontrolden çıktığını gösteriyor.
Kaldı ki , son yıllarda doların TL karşısında yüzde 20 dolayında değer kazandı. Bunun üretim maliyetlerine , kullanılan ithal girdi oranında yansıması lazımdır. Oysaki ara mallarında ÜFE oranı yüzde 24’tür. İşte bu da ekonomide panik yaşandığını gösteriyor. Üreticiler ekonominin geleceğini iyi görmüyor ve panik içinde fiyat artırıyorlar. Ayrıca artan maliyetleri , piyasada oligopol yapılar olduğu için , yetersiz talep olsa bile perakendeye yansıtmakta sorun yaşamıyorlar.
Tüketici Fiyatları da geçen sene Ekim ayında yüzde 7.16 iken bu sene 11.90 a yükseldi. Üstelik TÜFE sepetinde Gıda’nın payının düşürülmesi gibi yanlış veya kasıtlı uygulamalar olduğu halde. (Aşağıdaki tablo )
EKİM AYI ENFLASYON GÖSTERGELERİ
2016 2017
———————– ——————————
AYLIK YILLIK AYLIK YILLIK
———— ———— ———— ————–
TÜFE 1.44 7.16 2.08 11.90
12 AYLIK ORT. – 7.89 – 10.37
ÇEKİRDEK 1.61 7.04 2.37 11.82
GIDA 1.76 5.20 1.97 12.97
ÜFE 0.84 2.84 1.71 17.28
12 AYLIK ORT. – 3.83 – 14.47
İMALAT 0.93 4.37 1.68 18.86
ARAMALI 1.14 3.65 2.23 24.30
ENERJİ 2.35 – 5.25 3.44 12.39
Bu panik nereye gider ?
· ÜFE oranının TÜFE ‘den daha yüksek olması ,
· Enflasyon trendini gösteren 12 aylık ortalama enflasyonun artış yönünde olması ,
· Çekirdek enflasyonun artması,
önümüzdeki dönemlerde TÜFE ‘nin artacağını göstermektedir.
Ekonomi yönetimi telaşla , enflasyon hesabında değişiklik yapabilir .
Hükümet üyeleri belki faiz oranları için artık Merkez Bankasına baskı yapmaya bir son verebilir.
Merkez Bankası 11 yıldır enflasyon hedeflemesi yapıyor ve hiçbir sene tutturamadı. Bu durum Merkez Bankası için güvensizlik yarattı.
Enflasyonda hızlı değişme ve yüksek enflasyon , Dünyanın en kırılgan ekonomisi olduğumuzu tescil ettirdi.
Enflasyonun artması , ekonomi yönetiminin günü birlik kararları ve ekonomiyi bakkal hesabı ile yönetmesi ve siyasi iktidarın iç ve dış politikada 2012 yılından sonra gösterdiği düşük performansının bir sonucudur.