Başbakan yardımcısı Abdüllatif Şener enflasyon hedeflemesinin yeniden tartışılması gerektiğini açıkladı. Eğer Enflasyon Hedeflemesinde sorun yoksa , neden işin başındaki insan böyle bir endişesini belirtsin ?
Bu gibi açıklamalarla Başbakan Yardımcısı bir akademisyen olarak , gerektiğinde yanlışları da söyleyecek kadar özgüven sahibi olduğunu gösteriyor.
Biz baştan beri , Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik koşullar altında , Merkez bankasının önce kapalı sonrada açık enflasyon hedeflemesi uygulamasının yanlış olduğunu ifade ettik.
Enflasyon hedeflemesi, Merkez bankasının tüm para politikası araçlarını , faizleri hedef enflasyonu sağlayacak şekilde kullanmasıdır.. Başka bir ifade ile tek hedef enflasyon hedefidir. Oysa MB para politikası araçlarını istediği kullanacak durumda değildir.
- Faiz oranları MB değil , sıcak para tayin ediyor.. Sıcak para stoku 75 milyar dolara yükseldi. MB ‘ faizlere müdahale ederse , sıcak para çıkıyor.. Bu şartlarda MB faizleri , enflasyon hedefine uygun olarak belirliyemez. Bu durumda , enflasyonu da yönetemez.
- Yine sıcak para girdikçe döviz arzı artıyor.. Döviz arzı kurların düşük kalmasına yol açıyor. Türkiye’nin rekabet gücü düşüyor.. Ve cari açık artıyor. MB bu dövize müdahale edemiyor.. Türkiye’nin döviz kaybına göz yumuyor .. Çünkü , düşük kur , aşırı değerli YTL enflasyonu düşürüyor.
- Sıcak para döviz olarak giriyor.. MB bu dövizler karşılığı YTL sürüyor.. Sonra sterilizasyon için yeniden YTL ‘yi topluyor.. faizler yüksek kalıyor..Ve MB Para arzını kontrol edemiyor.
DİĞER ÜLKELER NE YAPTI …
Dünyada , Enflasyon hedeflemesinde ilk birkaç yıl veya sürekli başarısız olmuş birkaç ülke varsa , bunlar da ya enflasyon hedeflemesine erken geçmiş ülkelerdir veya ekonomik koşulların uygun olmadığı ülkelerdir.
Birkaç istisna dışında şimdiye kadar enflasyon hedeflemesine geçen ülkelerde ilk yıl başarı sağlanmıştır.
Merkez Bankasının 5 temmuz 2004 tarihli raporuna göre ,
Enflasyon hedeflemesi uygulamış olan Gelişmiş 8 ülke ve gelişmekte olan 13 ülkede gerçekleşen enflasyon , tespit edilen enflasyon hedefinin de altında gerçekleşti.
TABLO : ENFLASYON HEDEFLEMESİ VE GERÇEKLEŞEN ORANLARI (ortalama )
Ülkeler ilk hedef bir yıl sonra 2003 yılı sonu
———– ————– ——————- ——————–
Gelişmiş 2.80 2.71 1.84
Gelişmekte olan 9 .87 7.88 3.16
Dikkat edersek , gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ortalamasında ilk yıl başarı vardır.. Bizde ise ilk yıl yani 2006 yılında başarısızlık olmuş , enflasyon hedefinde yüzde 100 sapma olmuştur. Bu sene enflasyon hedeflemesi yüzde 4’tür.. Oysaki beklenen enflasyon yüzde onun üstündedir.. Yani sapma geçen seneden de daha yüksek oranda olacaktır.
ENFLASYON HEDEFİ MB’NİN NAMUSUDUR
Enflasyon Hedeflemesi MB ‘nın kamu oyuna , iç ve dış piyasalara verdiği bir taahhüttür. Eğer böyle bir taahhüt olmasaydı , enflasyonun yüzde onu aşması , bu kadar önemli olmazdı.
Aslında yüzde 10 enflasyon oranı dünya açısından yüksek bir orandır, ancak Türkiye için yüksek değildir.. Üstünde durulması gereken enflasyon hedeflemesinden geçen sene yüzde 100 bu sene ise muhtemelen yüzde yüzden fazla sapılmış olmasıdır.
Bu kadar yüksek sapma nedeniyle şimdi :
1.Merkez Bankasının kredibilitesi düşmüş oldu..
Merkez Bankası başarısızlığının makul gerekçelerini kamu oyuna , iç ve dış piyasalara izah edemedi.. Ayrıca izah etmek yerine saklamak yolunu tercih etti.. Bu nedenle de bu kredibilitesi daha çok düştü.
2. Kamu oyunun ekonomi yönetimine ve Merkez bankasına olan güveni azaldı.. Geçen yıl Merkez bankası başkanının ‘’döviz almayın ‘’ sözü de işin tuzu biberi oldu.
3. Enflasyon hedeflemesi aralığı üst sınırı geçen sene ve bu sene 2 puandan fazla aşıldığı için , hükümetin ve MB’nın taahhüdü gereği , IMF ekonomiye daha çok müdahale edecektir.
Özet olarak , MB şartlar oluşmadan ve ekonomide yapısal dönüşüm olmadan enflasyon hedeflemesine geçtiği için başarısız oldu. Bu başarısızlık Ekonomiye ve topluma yeni maliyet getirdi.