Yahoo ‘nun değeri tahminlerden yüksek çıktı diye üç gün önce borsa yüzde 3 arttı. Avrupa Merkez Bankası başkanı faiz oranların değiştirmeyip yüzde 4 te tuttuğu için , önceki gün borsa yüzde 3.35 eridi.
Faiz kararı borsayı etkiler… Ancak bu kadar değil. Yahoo için düşünülen fiyatın borsayı etkilemesine ise ancak ‘’ Uçan kuştan nem kapmak ‘’ denilebilir.
Bir gün moral bulup yüzde 3- 4 artan , ertesi gün morali bozulup aynı oranlarda düşen borsaya sahip bir piyasa, istikrarsız ve aşırı kırılgan olan bir piyasadır.
Maalesef böyle bir piyasa, sık sık kriz beklentisine yol açmaktadır. O kadar ki ekonomiyi bu kadar kırılgan yapan ve taraf olan finansçılar bile aynı beklenti içine girmiştir.
Aslında bizdeki kırılganlığın boyutu ve yapısı , küresel ekonomiden daha farklıdır. Şu anda ABD’ de yaşanan Mort- gage krizi Türkiye de yoktur. Zira Türkiye’de mortgage piyasasının , ekonomi içindeki payı çok düşüktür. ABD ‘ dibe vurmadan bu krizi çözebilir. Etkisi durgunluk olur. İşsiz sayısı artar.
Ancak Türkiye’nin bozulan makro dengeleri düzeltmek ve kırılganlığı azaltmak gibi bir lüksü yoktur. Türkiye de uygulanmakta olan kısa vadeli politikalar , altyapısı olmayan dalgalı kur sistemi ve siyasi iktidarın yönetim anlayışı , makro dengeleri aşırı bozmuş ve ekonomide risk oranını aşırı artırmıştır.
HÜKÜMETİN ELİ KOLU BAĞLIDIR
Bu şartlarda hükümetin bir krizi önleyecek imkanları kalmamıştır.
1) Dalgalı kur sistemi işlemedi.Bunun 4 nedeni var …
- Reel faizler yüksektir.
- Bu gün bile gelişmekte olan ülkeler içinde en yüksek gecelik faiz bizdedir. ( Türkiye 15.75 – Brezilya 11.50 – G. Afrika 10.50 , Mısır 8.00 )Yüksek faiz nedeniyle sıcak para girdi. 2002 yılında 8.9 milyar dolar olan sıcak para stoku , 100 milyar dolara ulaştı. Sıcak para döviz arzını artırdı. Kur baskısı oluştu.AKP hükümetleri sıcak paranın afyon etkisinden kurtulamadı. Bu gün kurlar aşırı düşük olduğu için , her zaman bir devalüasyon olabilir. Panik halinde MB’nın döviz rezervleri de yetmez. Rezervlerin kısa sürede erimesi de kriz demektir.
- Dolarizasyon oranı yüksektir.
- Dalgalı kur kararı alınırken Dolarizasyon oranı yüksekti. Şimdi de yüksektir. Dolarizasyon , Milli paraya güvensizlik demektir. Dolarizasyon kur politikasını engellemiştir ve riski artırmıştır. Son bir yılda kurların sürünmesine rağmen döviz mevduat hesapları 20 milyar dolar artmıştır. Bu sonuç devalüasyon beklentisinin göstergesidir.
- Vadeli döviz işlemleri yoktur.
- Dalgalı kur sisteminde kurları piyasa belirler. Sistemin geldiği 2001 yılında vadeli döviz işlemleri piyasası yoktu. Sonradan İzmirde kurulan borsada da işlem hacmi çok düşüktür. Vadeli işlem Piyasası olmayan bir malın , serbest piyasa da dengeli bir fiyatı oluşmaz.
Özetle dalgalı kur sistemi , iktisat politikasının faiz ve kur gibi araçlarını felç etmiştir. MB faizlerde sıcak paraya mahkum olmuştur. Düşük kur sonucu , cari açık 37 milyar dolara çıkmıştır. Risk artmıştır… Piyasalar daha kırılgan olmuştur. Faiz düzeltmesi olursa sıcak para çıkışı olur. Kur düzeltmesi olursa , özel sektörün üretimi kesilir ve dış borç sorunu yaşanır. Yani her iki ayağı da krizdir.
AKP EKONOMİYİ KULLANDI
2) Hükümet ekonomik dengeleri gözetmemiş , ekonomiyi karşı devrim için bir araç olarak kullanmıştır.
Türbanı anayasaya sokma inadı , toplumun istikrarını bozmuş ve sosyal anarşi yaratmıştır. Ekonomide kırılganlık ve risk artmıştır. Bu durum bize göstermiştir ki AKP ve arkasındaki güçler için , ekonomik istikrar ve toplumsal refah önemli değil,.. Önemli olan karşı devrimi gerçekleştirmektir.
Hükümet bu nedenle , işsizliği çözmemiş… İşsiz ve fakirleri , yeşil kart , kömür , gıda dağıtarak iktidarın eline mahkum etmiştir. Halkı borçlandırmış, iktidara mecbur etmiştir. Halkın bankalara 94 milyar YTL borcu birikmiştir. Özel sektörün dış borcu 150 milyar dolara çıkmıştır. Özel sektör, kur düzeni değişmesin diye AKP ‘ye destek vermek zorunda kalmıştır. Karşı devrimi gerçekleştirmek için Yüzde 47 ‘ oyu bu açıdan okumak gerekir.
Karşı devrim girişimleri burada durmayacaktır. Sosyal anarşi artacaktır. Sosyal anarşi ortamında ekonomik kriz kaçınılmaz olur.
Bu güne kadar durgunluk ve kriz yaşanan ülkelerde , hükümetler bu krizin altına gömülmüştür. Bu defa AKP yanında MHP ‘de aynı krizin altında kalacaktır.