Enflasyonun düşmesini durgunluğa bağlayanlar oldu… Ancak bu konuda göstergeler farklı çıkıyor…
Özel ve kamu harcamalarındaki gelişme seyrini 6 ay sonra ancak öğrenebiliyoruz… Örneğin DİE’ henüz 2004 yılı son çeyrek Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH ) rakamlarını açıklamadı.
Dolayısıyla iç talep konusunda son aylarda ne olup-bittiğini bilmiyoruz.
Döviz kurlarının düşüp, Türk Lirasının yüzde 40 oranında değer kazanması ihracat mallarımızın aynı oranda ucuzlaması demek olduğundan, dış talep her zaman olacaktır.
Sanayi üretim endeksine bakarsak, 1997 bazlı endekse göre, sanayi üretimi 2004 yılının son çeyreğinde yüzde 4.4 oranında arttı… Oysaki önceki çeyreklerde bu artış yüzde onun üstündeydi… Yine Ocak 2005 ayında da, geçen sene ocak ayına göre arttı… Fakat bir önceki aya, yani aralık
2004 ayına göre yüzde 7’ye yakın azaldı.
Özetle, Sanayi üretimi 2003 yılı ve 2004 yılının ilk yarısındaki artış hızını kesti.. Bu durum 2005 yılı büyüme oranını da etkiler. Tahminen büyüme oranı yüzde 5’in altına iner. Ancak , durgunluk anlamına gelecek eksi değerlerde olmaz.
Ancak aşağıdaki gelişmeler devam ederse , ekonomide durgunluk riski artar:
– İşsizlik,
– Reel ücretlerdeki gerileme,
– Kamu yatırımlarının askıya alınması,
– Yabancı yatırım sermayesinin gelmiyor olması,
– Düşük kur nedeniyle iç üretim yerine ithalatın tercih edilmesi,
– Yerleşiklerin yurt içinde değil, yurt dışında sabit sermaye yatırımları yapmayı tercih etmesi ,
Öte yandan, esnafa bakarsak, esnafta durgunluktan şikayet ediyor .
Ne var ki, esnafın şikayeti düşük gelir guruplarının, çiftçinin ve çalışanın satın alma gücünün azalmasından ileri geliyor. 2001 yılından bu güne bu gurupların reel geliri geriledi ve satın alacakları mal miktarı da azaldı.
Gelir dağılımın bozulması da lüks mallara olan talebi etkilemiyor… Ancak, düşük gelir guruplarına hitap eden talebi etkiliyor… Gelire bağlı olarak harcamaların azalmasına neden oluyor.
Geçmiş yıllarda yaşananlar biz şunu göstermiştir... Ekonomik büyümenin olduğu yıllarda siyasi iktidarlara kamu oyunda tepki az olur… Buna karşılık, eksi büyümenin ve durgunluğun olduğu dönemlerde siyasi iktidarlara karşı kamu oyunda çok sert tepkilerin oluşur .