DÜYUNU UMUMİYEYİ HATIRLAMAKTA YARAR VAR

Yunanistan,   dış borçlarının yeniden yapılanması bedeli olarak , egemenlik haklarından  taviz vermek zorun da kaldı. Avrupa Birliğinin gönderdiği , eylem gücü devleti ve ekonomiyi denetleyecek.

 

 

 

Söz gelimi , Almanlar vergi gelirlerini denetleyecek. Vergi salmak ve vergi toplamak Bir ülkenin hükümranlık hakkıdır.. Eğer bir  ülkenin vergisini  başka  ülkelere ait  organizasyonlar  topluyorsa veya denetliyorsa , bu iç işlere karışmaktan daha ağır bir müdahaledir. 

 

Yunanistan da verginin yabancılar tarafından denetlenmesi , bize   düyunu umumiye idaresini hatırlatıyor. Özellikle cari açığın devam etmesi ve dış borçlarımızın  artması bu konudaki endişeleri artırıyor. 

 

Duyunu Umumiye idaresi , genel borçların idaresi anlamına gelir..  Yabancı hükümetlerin alacaklarını tahsil etmeleri  için onlara verilen vergi toplama imtiyazı olarak oraya çıkmıştır.

 

Düyun-u Umumiye idaresi , 1881 – 1928 yılları arasında II. Abdülhamit döneminde kuruldu.. Devlet adına vergileri tahsil etmek bir yana Düyun-u Umumiye kurulduğu yıldan itibaren, Osmanlı Devleti’ nin ekonomik yaşamı üzerinde etkili bir rol oynadı.

 

Duyunu Umumiye’ye giden yol , Osmanlı Devletinin dış borçlanmasıyla ortaya çıktı.. İmparatorluk  ilk dış borçlanmayı  Kırım Savaşı sırasında, savaşı finanse etmek için yaptı…Savaş sonrası da maalesef  dış borçlanma devam etti.  Osmanlı İmparatorluğu  Dış borçları açıkları kapamak için aldığından verimsiz kullanmış oldu .

 

Sonuçta  1874′ te mali iflasın eşiğine gelindi.. Çıkarılan  kararname ile  Osmanlı Devleti vadesi gelen borç taksitinin ancak yarısını ödeyeceğini açıkladı.  Buna rağmen söz konusu taksiti de ödeyemedi..

 

1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Osmanlı Bankası ile Galata Bankerleri’nden iç borç aldı.. almış olduğu iç borçlarını da ödeyemeyeceğini açıkladı.

 

Hiç bir borç ödemesini yapamayan Osmanlı Devleti, sonunda alacaklılarla anlaşma yoluna gitti. Alacaklılarla masaya oturan yaşlı imparatorluk, 1879’da damga, alkollü içki, balık avı, tuz ve tütünden alınan vergi gelirlerini 10 yıl boyunca iç borçlar karşılığı olarak alacaklılara bıraktı. Ancak alacaklı Avrupa devletleri buna tepki gösterdi ve 1881’de damga, alkollü içki, balık avı, tuz, tütün ve ipekten alınan

 

Vergilerin tüm geliri iç ve dış borçlara ayrıldı. Bu vergileri toplama ve

alacaklılara ödeme görevi de yeni kurulan Düyun-u Umumiye İdaresi’ne verildi.

 

Bu kurum kurulduktan sonra da Osmanlı Devleti mali sıkıntılar nedeniyle dış borç almak zorunda kaldı. Lozan Antlaşması ile, Osmanlı Devleti’ ni yarı-sömürge seviyesine indiren bu kurumun vergi gelirlerini denetlemesi sona erdirildi. Sadece borçların alacaklılara paylaştırılması görevini sürdürmeye devam etti. Bu borçlar, Osmanlı Devleti çöktükten sonra, Osmanlı topraklarında kurulan devletler arasında paylaştırıldıysa da en büyük borç yükü Türkiye’ye verilmiştir. Türkiye Düyun-u Umumiye’ ye

 

olan borcunun son taksitini, ilk dış borcun alınmasından tam bir yüzyıl sonra, 1954′ te ödedi.

 

Türkiye’nin Yunanistan veya Düyunu umumiye idaresi gibi bir sorun yaşaması , imkansızdır. Ancak ocak ayında açıklanan cari açığın yine yüksek çıkması  riski artırıyor.  MB’ nın aldığı  önlemlerin etkili olmadığını gösteriyor. Çünkü sorun dalgalı kur sisteminin kendisinde yatıyor. Altyapı olarak  Dalgalı kur sisteminin gerektirdiği rekabet şartları yok. Sıcak para ve spekülatif sermaye hareketleri , bu sistemi çalıştırmıyor. 

 

Öte yandan hükümet te bir senedir söylediği halde , aramalı ve hammadde  ithalatını düşürecek teşvik önlemlerini açıklamadı.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir