2007 yılında, yatırım teşvik belgelerinin üçte biri Marmara Bölgesi’ne, yüzde 3’ü Doğu Anadolu Bölgesi’ne verildi.
Maalesef bölgeler arası gelişmişlik farkı azalmıyor… Artıyor…
Bugün Doğu’ya yapılacak yatırımlar için elle tutulur etkin bir teşvik sistemi yoktur… Yarım kalmış yatırımlar da maalesef, teşviklerin verildiği yıllarda ortaya çıktı. AKP döneminde yatırımlara elle tutulur bir destek verilmedi.
Aslında, yatırım yalnızca teşvik vermekle olmaz… Her şeyden önce yatırım ortamının olması gerekir…
1) Özel sektörün yatırım yapması için, kamunun altyapı yatırımlarını tamamlamış olması gerekir… Maalesef Doğu’da altyapı yatırımları çok eksik durumdadır…
Bir örnek vereyim… Doğup- büyüdüğüm bir ilçe olduğu için, bilerek söylüyorum… Kurtkale Çıldır İlçesi’ne bağlı ve daha önce bir nahiye olan büyük bir köydür. Bu köyde taşımalı eğitim yapılmaktadır. Bu köye 9 köyden taşımalı öğrenci geliyor. Ancak yolları asfalt değil. Toprak yol. Karda kışta, çamur deryası oluyor. Minibüs gitmiyor. Eğitim aksıyor.
Doğu’da çoğu yol bu durumdadır…
Yüksek risk yatırımı engelliyor
Hükümet faiz dışı fazla oranını tutturmak için, bütçede yatırım ödeneklerini kısıyor… Altyapı yatırımları yapılmıyor.
2) Dış politika açısından bakarsak, AB, Kıbrıs ve Irak konusunda sorunlar büyüyor… Dış politikadaki bu sorunlar ülke riskini artırıyor… Yüksek risk yatırım yapmayı engeller.
3) Terör ve anarşi de, Doğu’ya yatırımı engelliyor… Örneğin, hayvancılığın ölmesinin önemli bir nedeni, terör ve anarşidir… Hayvancılık ölünce, bağlı olan et ve sütü ürünleri işleme ve değerlendirme tesisleri de yarım kaldı.
4) Siyasi iktidarın iç güvenlik konusunda başarısız bir karnesi var… Açıklanan resmi istatistiklere göre, 2002 yılında, mala ve cana karşı işlenen suç sayısı, 2002 yılında 296 bin iken, 2006 yılında 594’e yükseldi.
Suç oranının bu kadar tırmanmasına, işsizlik, yoksulluk ve fakirliğin artması neden oldu. İthalata dayalı büyümeden toplumun yüzde doksanı pay alamadı…
5) Yüzde 20 nominal faiz, yüzde 10 reel faiz varken, kimse yatırım yapmaz…
Faizi sıcak para belirliyor
Sermayesi olan bununla yatırım yapıp, riske girmek istemiyor…
Yüzde 20 kazanacağı kesin değil… Yerine parasını yüzde 10 reel faiz garantili devlet tahvillerine yatırıyor… Veya yüzde 20 faizle bankaya yatırıyor.
Başbakan, faizleri MB belirliyor… Biz işine karışmak istemiyoruz… Diyor. Oysa ki, MB gecelik faizleri keyfi olarak belirlemiyor… Faizleri sıcak para belirliyor.
Sıcak para çıkmaya başlayınca, MB gecelik faizleri artırmak zorunda kaldı. Sıcak para politikası hükümetin ve IMF’nin tercihidir… Uygulanmakta olan dalgalı kur sisteminden ileri gelmiştir… Türkiye’de dolarizasyon olduğu için, vadeli döviz işlemleri yapılmadığı için ve piyasa şeffaf olmadığı için, dalgalı kur sistemini öneren IMF, Türkiye’nin sıcak para tuzağına düşeceğini de biliyordu. Hükümet bunu anlamadıysa, hükümet olması doğru değildir.