Başbakanın ve Ekonomi yönetimi, Türkiye’nin aslında 290.4 milyar dolar olan net dış borç stokunu uyduruk hesaplarla ve “net dış borç stoku” diye 196.4 milyar dolara indiriyor. Nerede ise Türkiye’nin dış borcu yok diyecekler. Gerçekte ise Türkiye’nin dış borcu kağıt üstünde görünenden de yüksektir.
Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) , varlıklar olarak Türkiye’nin yurt dışından alacaklarını, yükümlülükler olarak ta Türkiye’nin yurt dışına olan borçlarını gösterir.
Türkiye’nin yükümlülükleri, alacaklarından daha yüksektir. Şubat 2001 ayı itibariyle Türkiye’nin uluslararası yatırım pozisyonu açığı 364.3 milyar dolardır. Uluslararası yatırım pozisyonu açığı 2003 yılı sonunda 105.9 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu.
Türkiye’nin cari açığı devasa boyutlara ulaştı. Bu açık arttıkça, dış borç ve pozisyon açıklarımız da artacaktır.
Ayrıca bu açığın bu kadar hızlı artması ve bu gün bu kadar yüksek olması, Türkiye’nin kur riskini artırmıştır. Ekonomideki kırılganlığı yükseltmiştir. Dünya da ve Türkiye de en ufak bir sorun olursa, bizim borsa herkesten çok düşüyor. Normal zamanlarda da herkesten çok daha fazla artıyor. Yahut döviz kurlarında ani çıkış ve düşüşler yaşıyoruz.
ŞUBAT 2011 YATIRIM POZİSYONU AÇIĞIMIZ
VARLIKLAR TOPLAMI ……………………………..192.4
yurt dışında doğrudan yatırım : 25.1
Yurt dışında portföy yatırımları : 2.3
Kredi- efektif ve Mevduat : 73.0
Rezervler : 92.1
YÜKÜMLÜLÜKLER TOPLAMI …………………… 556.8
Yurt içinde doğrudan yatırım : 186.9
Portföy yatırımları : 125.9
Alınan krediler : 202.0
Mevduat : 40.5
Diğer : 1.5
ULUSLAR ARASI POZİSYON AÇIĞI …………- 364.3
Yine, Başbakan döviz rezervlerinin 92 milyar dolara çıkmasıyla övünüyor. Ancak, uluslar arası yatırım pozisyonuna bakarsak, bu rezerv yeterli bir rezerv değil.
İthalatta IMF ülke döviz rezervlerinin yeterliliği için “üç aylık ithalatı karşılayacak kadar bir rezervi’’ nin yeterli olacağını söylüyor. Türkiye de aylık ithalat ortalaması 21- 22 milyar dolardır. Bu anlamda MB’ ideal rezerv miktarı 66 milyar dolardır.
Dış borçlar açısından optimal döviz rezervi kriteri ise kısa vadeli dış borca eşit bir rezervdir. Türkiye’nin kısa vadeli dış borcu 80 milyar dolardır.
Ne var ki, bu kriterlerde yatırım pozisyonu açıkları göz ardı edilmiştir.
Neden kısa vadeli borç için MB’nın rezervi olması gerekiyor? Çünkü kısa vadeli borç bir yıl içinde ödenecek dış borçtur. Ne var ki, yukarıda UYP tablosunda portföy yatırımları olarak görünen 125.9 milyar dolar da aslında kısa vadeli borç sayılır. Zira herhangi bir olumsuzlukta sıcak para hemen çıkıyor. 40.5 milyar dolar olan mevduatların da bir yıl ve daha kısa vadeli olanları, kısa vadeli dış borç etkisi yapar.
Sonuç olarak, bir takım cin fikirlerle ve deve kuşu gibi kafayı kuma sokmak, ekonomiyi kurtarmaz. Yunanistan’da da 2-3 yıl önce ortada bir sorun yokmuş gibi görünüyordu. Zira sorunlar halının altına süpürülmüştü.
Türkiye’nin bu günden gerçeği görmesi ve 364.milyar dolar uluslararası yatırım pozisyonu açığına göre politika üretmesi gerekir.